BRUSSEL – De Europese Commissie heeft woensdag een nieuwe EU Drugsstrategie en een Actieplan tegen drugshandel gepresenteerd. Daarnaast publiceerde de Commissie aangescherpte regels voor het monitoren en controleren van drugsprecursoren, grondstoffen die criminelen gebruiken om synthetische drugs te produceren. De maatregelen maken deel uit van het veiligheidsprogramma ProtectEU en moeten de groeiende impact van drugscriminaliteit op veiligheid, volksgezondheid en de legale economie tegengaan.
Volgens de Commissie vormt drugshandel een wereldwijd crimineel bedrijfsmodel dat direct bijdraagt aan geweld, corruptie en infiltratie van de reguliere economie. Criminelen passen hun smokkelroutes continu aan en maken steeds vaker gebruik van online platforms en post- en pakketdiensten. De handel in cocaïne en synthetische drugs blijft groeien en brengt volgens Brussel steeds grotere risico’s met zich mee, met name voor jongeren.
Vijf pijlers voor een sterkere Europese aanpak
De nieuwe strategie richt zich op vijf kerngebieden:
1. Betere voorbereiding en snellere respons
Met verbeterde monitoring, dataverzameling en een EU-breed waarschuwingssysteem. De vernieuwde EU Drugs Agency (EUDA) krijgt een grotere rol in het identificeren van nieuwe psychoactieve stoffen en het uitgeven van snelle waarschuwingen.
2. Bescherming van de volksgezondheid
Lidstaten worden ondersteund bij preventie, behandeling en re-integratie, onder meer via het EU-programma Healthier Together. De EUDA ontwikkelt praktische richtlijnen en bewustwordingscampagnes.
3. Sterkere veiligheid en aanpak georganiseerde criminaliteit
Onder meer via strengere regels tegen drugshandel, een evaluatie van de bestaande EU-wetgeving in 2026 en een nieuwe EU-havensstrategie om havens en logistieke ketens beter te beschermen tegen smokkel. Ook wordt publieke-private samenwerking versterkt, bijvoorbeeld om drugs in pakketstromen sneller te detecteren.
4. Voorkomen van drugsgerelateerde schade
Europese maatregelen moeten voorkomen dat jongeren worden geronseld door criminele netwerken. Er komt een EU-toolbox voor de bescherming van kinderen en ondersteuning voor lokale gemeenschappen die te maken hebben met drugscriminaliteit.
5. Sterkere internationale samenwerking
De EU wil de samenwerking met derde landen uitbreiden, onder meer via gezamenlijke onderzoeken, capaciteitsopbouw en ondersteuning van grensbewaking. Ook civil society en het bedrijfsleven worden nadrukkelijker betrokken.
Actieplan: meer operationele slagkracht
Het nieuwe actieplan omvat 19 gerichte acties verdeeld over zes prioriteitsgebieden. Belangrijke maatregelen zijn:
- Aanpak nieuwe smokkelroutes en methoden. Frontex en Europol gaan lidstaten intensiever ondersteunen bij het detecteren van drugstransporten, waaronder misbruik van snelle motorboten. Ook worden de operaties van het Maritime Analysis and Operations Centre – Narcotics (MAOC-N) uitgebreid.
- Voorkomen van geweld en criminaliteit onder jongeren. Zo komt er een EU-brede expertengroep die online ronselpraktijken van drugsnetwerken aanpakt.
- Betere samenwerking tussen politie, justitie en douane. Europol gaat online drugsmarkten monitoren, verdachte activiteiten analyseren en lidstaten ondersteunen bij onderzoeken.
- Aanpak van synthetische drugs en precursoren. De EUDA lanceert een nieuw EU-substantiedatabank en geeft trainingen aan opsporingsdiensten voor het vinden van illegale productielocaties.
- Versnellen van innovatie. In 2026 wordt een nieuw Security and Innovation Campus geopend voor sneller gebruik van onderzoek in praktijktoepassingen.
- Versterkte samenwerking met derde landen. Dit moet leiden tot meer gezamenlijke operaties en sterkere bescherming van Europese havens tegen drugssmokkel.
Nieuwe regels voor drugsprecursoren
De Commissie stelt tevens nieuwe regels voor om het toezicht op precursoren te versterken. Die moeten:
- realtime melden van grote vangsten verplicht maken;
- een spoedprocedure mogelijk maken om verdachte stoffen sneller te reguleren;
- zogenoemde designer precursors verbieden om productie van synthetische drugs te bemoeilijken.
Tegelijkertijd worden administratieve processen voor legitieme bedrijven gedigitaliseerd en vereenvoudigd, zodat handelaren minder last hebben van bureaucratie.
Commissarissen: ‘Veiligheid van Europeanen staat voorop’
Executive Vice-President Henna Virkkunen benadrukt het belang van een gezamenlijke aanpak: “We bouwen aan veiligere gemeenschappen. Met een multidisciplinaire strategie en een operationeel actieplan versterken we de grensoverschrijdende samenwerking, pakken we online werving aan en verbeteren we de preventie.”
Commissaris voor Binnenlandse Zaken Magnus Brunner stelt dat de EU “geen criminele netwerken tolereert die Europa overspoelen met goedkope drugs en onze veiligheid ondermijnen”. Volgens hem is de geïntegreerde Europese aanpak nodig om de steeds gewelddadigere en complexere drugshandel effectief te bestrijden.
Commissaris Maroš Šefčovič wijst op het belang van strengere controle op precursoren: “Door nieuwe maatregelen tegen designer precursors en door procedures te moderniseren, verkleinen we de kansen voor illegale productie en beschermen we zowel onze gemeenschappen als legale bedrijven.”
