‘S-HERTOGENBOSCH – Belangrijke Europese havens als Rotterdam en Antwerpen komen steeds meer onder druk te staan omdat internationale handelsroutes veranderen. Door oorlogen, handelsconflicten en ook klimaatgevolgen ontstaan elders in de wereld nieuwe handelsroutes en ook nieuwe logistieke hubs. Volgens kredietverzekeraar Allianz Trade doet de EU onvoldoende om hierbij aangehaakt te blijven.
De oorzaken voor het ontstaan van nieuwe handelsroutes (‘rerouting’) zijn volgens Johan Geeroms (Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade) heel divers.
“Neem het klimaat. In hete, droge periodes daalt in rivieren het waterpeil, bijvoorbeeld in de Rijn of de Donau. Noodgedwongen moeten schepen met minder lading varen. Dat kost geld en vraagt om andere oplossingen. Een heel andere oorzaak zijn handelsconflicten en toenemend protectionisme. Alleen al het afgelopen jaar is het aantal handelsrestricties verdrievoudigd. Dat raakt bijna 20 procent van de wereldwijde import. Vandaar dat je overal in de wereld ‘friendshoring’ ziet opkomen en regionalisering van productie en handel. Aan- en afvoerroutes veranderen hierdoor. Het vraagt heel wat aanpassingsvermogen van bedrijven om disrupties te vermijden.”
Het rapport van Allianz Trade stelt dat ‘traditionele’ vaarwegen en havens (waaronder Rotterdam en Antwerpen) bovengemiddeld kwetsbaar zijn, bijvoorbeeld voor geopolitieke spanningen of klimaatrisico’s.
Geeroms: “Bekendste voorbeelden van aloude handelsroutes zijn het Suezkanaal, het Panamakanaal en ook Europese binnenwateren. Die vaarwegen zijn niet meer vanzelfsprekend. Nieuwe routes ontstaan om de leveringszekerheid te vergroten, kostenstijgingen te vermijden en in te spelen op nieuwe handelsstromen die opkomen.”
Nieuwe handelsstromen
Sinds de Russische invasie in Oekraïne gaat veel vracht via alternatieve corridors zoals die via Centraal-Azië en Kaap de Goede Hoop. Een ander voorbeeld is China. “Typisch een voorbeeld van een handelsstroom die verandert. De intensiteit van de handel tussen China en Europa neemt af. Steeds meer handelsverkeer met Azië loopt via havens in landen als Vietnam en Maleisië. De zuidoostelijke Aziatische corridor wordt daardoor steeds belangrijker.”
Geeroms wijst ook op opkomende handelsstromen uit Latijns-Amerika en Afrika. Hij noemt onder meer het Mercosur verdrag tussen de EU en de vier grootste economieën in Latijns-Amerika die de handel verder aanzwengelt.
Europese maatregelen
Met het Global Gateway-investeringsprogramma (€300 miljard) wil de EU nieuwe verbindingen leggen met landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
“Brussel probeert zo Europese bedrijven gemakkelijker toegang te bieden tot opkomende markten. Het maakt de EU minder afhankelijk van landen als China, Rusland en andere politieke grootmachten.”
Volgens Geeroms een prima initiatief om zo de Europese autonomie te versterken. “Het is een begin. Er moet natuurlijk veel meer gebeuren. Denk aan extra Europese investeringen in grootschalige verduurzaming, digitalisering en smart ports, moderne railcorridors en multimodale knooppunten. Ook is snelle besluitvorming en minder regeldruk van belang. Bijvoorbeeld als het gaat om voldoende bouwmogelijkheden en het elektriciteitsnetwerk. Europa moet doorpakken om de leidende rol te behouden in een verschuivend handelslandschap.”
