VATICAANSTAD – Paus Franciscus is op 88-jarige leeftijd overleden. Hij lag vijf weken in het ziekenhuis met een dubbele longontsteking en was daar kort geleden uit ontslagen. De Argentijn, geboren als Jorge Mario Bergoglio, stond sinds 2013 aan het hoofd van de rooms-katholieke kerk.

“Beste broeders en zusters, met diepe droefheid moet ik het overlijden van onze Heilige Vader Franciscus aankondigen”, zei kardinaal Kevin Farrell in een videoboodschap van het Vaticaan.

De paus verscheen zondagmiddag nog op het balkon van de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad voor het urbi et orbi. Hij sprak de jaarlijkse paaszegen niet zelf uit. Ook had hij een korte ontmoeting met de Amerikaanse vicepresident J.D. Vance.

Twee levende pausen

De Argentijn was de eerste paus uit Zuid-Amerika en zelfs van het zuidelijk halfrond. Bovendien was hij de eerste jezuïet die paus werd.

Paus Johannes Paulus II benoemde Bergoglio in 1992 tot hulpbisschop. Zes jaar later werd hij aartsbisschop van Buenos Aires en in 2001 werd Bergoglio kardinaal. In 2013 trad zijn voorganger Benedictus XVI om gezondheidsredenen onverwachts af en tot ieders verrassing werd Bergoglio tot hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk gekozen. Daarmee ontstond de unieke situatie dat er twee levende pausen waren, die duurde tot oudjaarsdag 2022, toen Benedictus overleed op 95-jarige leeftijd.

Volgens de katholieke telling was Franciscus de 266e paus. Hij koos als eerste paus die naam, als eerbetoon aan Franciscus van Assisi, een heilige die opkwam voor de armen.

Gematigdere visie

Sinds zijn aantreden slaagde hij erin het gedeukte imago van de Kerk weer deels op te poetsen. In veel opzichten was Franciscus I de tegenpool van zijn voorganger en voer een stuk progressievere koers dan zijn conservatieve voorganger. Hij heeft zich net als Franciscus van Assisi opgeworpen als voortrekker in de armoedebestrijding en heeft meer vrouwen op belangrijke posities binnen de Kerk benoemd. Daarnaast sprak Franciscus zich veel nadrukkelijker uit tegen seksueel misbruik in de kerk dan zijn voorgangers en had hij een gematigder visie op gevoelige zaken als abortus en homoseksualiteit, al deed hij over die onderwerpen ook kritische en ondiplomatieke uitspraken.

Hij maakte zich ook sterk voor het lot van vluchtelingen en sprak zich uit tijdens de oorlogen in Syrië, Oekraïne en Gaza. In januari toonde hij zich nog kritisch over de plannen van de Amerikaanse president Donald Trump om illegale migranten op grote schaal te deporteren. Ook het milieu ging hem aan het hart.