AMSTERDAM – Met de invoering van de vrachtwagenheffing halverwege volgend jaar gaat de focus op de truckmarkt verschuiven naar elektrische trucks. Ondanks netbeperkingen is Nederland daarvoor ook bij uitstek geschikt. De komende twee jaar gaan de kosten van dieselkilometers met de helft omhoog door extra heffingen. Dit verkleint het verschil met elektrisch transport, mede omdat de aankoopsubsidies gaan verdriedubbelen. Hiermee krijgt vervanging een impuls en gaat de instroom van e-trucks versnellen. Dit blijkt uit de nieuwe Assetvisie Trucks en Trailers van ING Research die vandaag wordt gepubliceerd.
Dieselkilometers de komende twee jaar fors duurder: 10-12 procent hogere transportkosten
De Nederlandse wegtransportsector staat voor een nieuwe fase. Vanaf volgend jaar worden dieseltrucks in het gebruik een stuk duurder en dat verandert de dynamiek bij investeringen. Zo vervalt de resterende accijnskorting in 2026, wordt de vrachtwagenheffing (tot 19,5 cent/km) ingevoerd en volgt in 2027 de Europese brandstofheffing ETS 2.
Elektrische vrachtwagens gaan wel iets betalen voor gebruik van de wegen, maar slechts een klein deel. Hierdoor wordt het kostenverschil per kilometer tussen diesel en elektrische trucks (2 tot 3 keer zo duur in aanschaf) een stuk kleiner. De transportkosten van diesels gaan daarbij de komende twee jaar per saldo met zo’n 10 tot 12 procent omhoog. Uiteindelijk komt dit bij de consument terecht, maar doordat het transport doorgaans minder dan 5 procent van de productkosten uitmaakt, zal die hier niet heel veel van merken.
Beprijzing van emissies is bovendien nodig om een gelijk speelveld te creëren en de instroom van elektrische trucks verder te stimuleren.
Instroom elektrische trucks gaat versnellen door kleiner kostenverschil en meer subsidie
Veel ondernemers hebben eind 2024 nog een ‘laatste rondje’ Euro VI dieselvoertuigen besteld om tot 2030 de zero-emissie zones in steden nog mee in te mogen en flexibel te blijven. Dit neemt niet weg dat de focus nu verschuift naar elektrische trucks. Met de vrachtwagenheffing gaat de dynamiek op de truckmarkt veranderen en instroom van elektrische trucks versnellen. Niet alleen worden het gebruik en emissies belast, een groot deel van de verwachte opbrengst (bruto zo’n € 650 mln. in 2027) wordt teruggesluisd om de aankoop van e-trucks voordeliger te maken. En ook buitenlandse vrachtwagens gaan hieraan meebetalen (voor zo’n 20 procent).
Met de vrachtwagenheffing gaan de aankoopsubsidies (AanZET-regeling) de komende jaren verdriedubbelen. De verwachting is daarbij dat het aantal e-trucks (>3,5 ton) zal groeien van ruim 1.500 halverwege 2025 naar 24.700 in 2030. Nederland is ook bij uitstek geschikt voor elektrische trucks, met 80 procent van de ritten onder de 150 kilometer en in 85 procent van de gevallen laden op depot, wat veelal voordeliger is.
Erik Slaaf, ING Sector Banker Transport en Logistiek: “Door de vrachtwagenheffing gaat het speelveld kantelen: zero-emissie wordt niet alleen de schoonste, maar steeds vaker ook de slimste keuze”. Dit neemt overigens niet weg dat ondernemers op verschillende plekken nog steeds te maken hebben met beperkingen van de netaansluiting en laadinfrastructuur.”
Geen sterke prikkel voor vervanging van oudere trucks die minder kilometers maken
Of de vrachtwagenheffing het oude wagenpark ook flink gaat opschonen is nog de vraag. Het Nederlandse truckpark heeft begin 2025 een omvang van 151.000 voertuigen, waarvan 37 procent ouder is dan 10 jaar en een kwart ouder dan 15 jaar.
Door de hogere tarieven voor oudere trucks is de vrachtwagenheffing in principe een stimulans voor vervanging. Maar met de invoering vervalt ook het verplichte Eurovignet en wordt de motorrijtuigenbelasting naar het Europese minimum verlaagd. Het gebruik wordt hierdoor meer belast, maar het bezit minder.
Oudere trekkers van meer dan 10 of 15 jaar oud rijden echter slechts de helft of een kwart van het aantal kilometers van een vrijwel nieuw voertuig. Hierdoor is de prikkel voor vervanging van oudere voertuigen met de voorgestelde tarieven waarschijnlijk te klein.
Fabrikanten ook ‘gepusht’ om meer elektrische trucks te produceren en te verkopen
De instroom van elektrische trucks wordt op Europees niveau ook vanaf de kant van fabrikanten gestimuleerd. Zij moeten de CO2-uitstoot over de productie de komende 5 jaar met 43 procent verlagen ten opzichte van basisjaar 2019-2020. Het marktaandeel zal dan van ruim 3 naar meer dan 30 procent moeten stijgen. Als de doelstellingen van kracht blijven, zet dit ook fabrikanten onder druk om meer e-trucks te verkopen. Dit kan er in aanloop naar 2030 zelfs toe leiden dat elektrische trucks verder in prijs gaan dalen omdat ze de verkoop ten opzichte van dieseltrucks willen stimuleren.
Totale verkoop van trucks ook weer omhoog in 2026 – trailermarkt wacht nog op groen licht
Door een verkoopgolf aan het einde van 2024 en de correctie daarna, daalt de totale Nederlandse truckverkoop dit jaar naar verwachting met ruim 30 procent. Ondanks de wisselende transportmarkt gaat de vervoersvraag naar verwachting in aanloop naar 2026 wel weer wat aantrekken. Behoefte aan uitbreiding is er niet, maar vervanging wordt wel aantrekkelijker. De truckmarkt is gedraaid van een verkopersmarkt naar een kopersmarkt en doorgeschoten nieuwprijzen zijn weer gedaald en genormaliseerd.
Bovendien zijn nieuwe trucks de afgelopen jaren versneld zuiniger geworden. Hierdoor neemt het momentum voor vervanging van veel gebruikt materieel ook los van de vrachtwagenheffing toe. Dat geldt voor trailers overigens minder, aangezien er overcapaciteit is en investeringen makkelijker uit te stellen zijn. Toch wordt ook daar dit jaar naar verwachting de bodem bereikt.