LONDEN – De International Transport Workers’ Federation (ITF) heeft samen met Nautilus NL en FNV een formeel verzoek ingediend bij het Hof van Beroep in Nederland om voorlopige bevindingen in de recente tussenuitspraak over de zogeheten Non-Seafarers’ Work Clause (NSWC) te laten heroverwegen.
Volgens de bonden bevat het tussenvonnis onjuiste aannames die de positie van werknemers en het Europese systeem van collectieve onderhandelingen kunnen ondermijnen.
In haar betoog betoogt de ITF dat het tussenvonnis van het Hof een aantal onjuiste suggesties en aannames bevat.
De ITF en haar partners stellen dat:
- De NSWC schendt het beginsel van vrije concurrentie binnen de EU niet ; de clausule is opgenomen in een vrij onderhandelde collectieve overeenkomst.
- ITF kan niet worden beschouwd als een ‘onderneming’ in de zin van het EU-mededingingsrecht , omdat het een vakbondsfederatie is en geen ‘diensten’ aan werkgevers levert.
- De NSWC vormt geen ongerechtvaardigde inbreuk op de vrijheid van dienstverlening binnen de EU . Vaste EU-jurisprudentie beschermt collectieve actie en de autonomie van sociale partners.
De NSWC is een bepaling in ITF-cao’s die is bedoeld om de veiligheid, rechten en het welzijn van zeevarenden te beschermen. De ITF stelt dat deze clausule geen inbreuk maakt op het Europese mededingingsrecht, omdat zij onderdeel is van een vrij onderhandelde cao en de organisatie geen ‘onderneming’ is in de zin van het EU-mededingingsrecht. Ook zou de clausule geen ongerechtvaardigde beperking vormen van het vrij verkeer van diensten binnen de EU.
Het Hof van Beroep heeft zich nog niet uitgesproken over de geldigheid van de clausule zelf en wacht op prejudiciële vragen die worden voorgelegd aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ-EU). De ITF vindt echter dat de huidige formulering van die vragen onjuist is en niet aansluit bij bestaande EU-jurisprudentie over de bescherming van collectieve onderhandelingen. De bond vraagt daarom om de vragen te herzien zodat ze het doel en rechtskarakter van de NSWC correct weergeven.
Het behandelen van vracht en het vastsjorren van containers aan dek – waarbij zware sjorstangen en flesschroeven worden gebruikt – geldt als risicovol werk dat normaal uitsluitend door getrainde havenarbeiders wordt uitgevoerd. Zij werken in tweetallen volgens vaste veiligheidsprocedures om de kans op letsel te beperken. Het werk vereist niet alleen fysieke kracht, maar ook specifieke kennis van stabiliteit, ladingzekerheid en de constructie van het schip.
Wanneer zeevarenden deze taken moeten uitvoeren, worden zij blootgesteld aan dezelfde risico’s zonder de specialistische training die havenarbeiders hebben. Dit kan leiden tot verkeerd vastgezette containers, waardoor de veiligheid op zee in gevaar komt en de kans op incidenten tijdens zware weersomstandigheden toeneemt. Daarnaast zorgt het extra werk voor extra fysieke belasting en vermoeidheid bij bemanningsleden, die aan het einde van een reis juist rust of verlof nodig hebben. Het overhevelen van deze werkzaamheden naar zeevarenden heeft bovendien gevolgen aan wal: het leidt tot verdringing van gekwalificeerde havenarbeiders en kan structureel banenverlies veroorzaken binnen deze beroepsgroep.
ITF-secretaris-generaal Stephen Cotton waarschuwt dat aantasting van het recht op collectief onderhandelen het fundament van het Europese sociale model raakt. ETF-secretaris-generaal Livia Spera benadrukt dat twijfel aan cao-principes in één sector gevolgen kan hebben voor alle werknemersgroepen in Europa. Ook het Europees Vakverbond (EVV) heeft toestemming gevraagd om in de procedure te mogen interveniëren vanwege de bredere impact op werknemersrechten.
Mocht het Hof de gevraagde correcties niet kunnen doorvoeren, dan overweegt de ITF een tussentijds hoger beroep bij de Hoge Raad.
