BRUSSEL – Grote logistieke bedrijven in Europa maken op grote schaal gebruik van schijnconstructies en onderaanneming om arbeidswetgeving te omzeilen, belasting te ontwijken en werknemers in armoede te houden. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de European Transport Workers’ Federation (ETF) en het European Trade Union Institute (ETUI), dat op 24 juni wordt gepresenteerd in het Europees Parlement.
Het rapport, getiteld “Sorry, We Subcontracted You”, documenteert grootschalige misstanden in de logistieke sector in Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje. Volgens de onderzoekers creëren bedrijven als Amazon, DHL, FedEx en BRT via onderaannemingsketens een parallelle arbeidsmarkt waarin basisrechten niet gelden.
“Wat wij hier zien is geen slechte bedrijfspraktijk, maar een bedrijfsmodel gebaseerd op structurele uitbuiting,” aldus ETF-secretaris-generaal Livia Spera. “Wanneer de mensen die Europa’s goederen vervoeren geen basisrechten krijgen, is dat niet alleen een morele crisis, maar ook een bedreiging voor de economische stabiliteit van de EU.”
Ernstige misstanden in meerdere landen
Het rapport noemt onder meer de volgende bevindingen:
Duitsland:
- De helft van de pakketbezorgers werkt via onderaannemers zonder fatsoenlijke bescherming
- Lonen liggen gemiddeld 20 procent onder het nationale gemiddelde
- 57 procent werkt in het weekend (tegenover 30 procent in de rest van de economie)
- Chauffeurs kampen met extreme fysieke belasting en meer dan 28 ziektedagen per jaar
Frankrijk:
- 1.700 werknemers verloren plots hun baan toen Amazon een onderaannemer beëindigde
- Spookbedrijven verdwijnen zonder lonen te betalen
- Werknemers krijgen geen arbeidsovereenkomst ondanks structureel werk
Spanje en Italië:
- Grote fraude met belasting en sociale premies
- Bij 69 tot 73 procent van de gecontroleerde logistieke bedrijven in Italië werden ernstige overtredingen vastgesteld
- Migranten worden stelselmatig onderbetaald en werken zonder bescherming
Oproep tot ingrijpen
Het rapport roept de EU op tot snelle en structurele hervormingen. Onder de voorgestelde maatregelen:
- Verbod op onderaanneming van kernactiviteiten
- Aansprakelijkheid voor de volledige keten, inclusief hoofdaannemers
- Maximaal twee schakels in onderaannemingsstructuren
- Verplichte sociale ID-kaarten voor alle logistiek medewerkers
- Versterking van arbeidsinspecties volgens ILO-normen
- Digitale bedrijfsregisters voor grensoverschrijdende transparantie
Volgens ETF worden chauffeurs tot op de seconde gevolgd via algoritmes, terwijl bedrijven hun werkgeversverantwoordelijkheid ontkennen. “Dit is geen innovatie, maar uitbuiting verpakt als technologie”, aldus Spera.
Politieke aandacht groeit
Tijdens de presentatie in het Europees Parlement zal een hoge vertegenwoordiger van de Europese Commissie (DG Werkgelegenheid) een keynote toespraak houden. Daarmee onderstreept Brussel de groeiende bezorgdheid over de structurele problemen in deze essentiële sector.
Zonder ingrijpen vreest ETF dat de logistieksector verder afglijdt: toenemende armoede onder werkenden, meer arbeidsongevallen, verlies van belastinginkomsten en oneerlijke concurrentie.
“Elk pakket dat via dit systeem wordt geleverd, vertegenwoordigt een werknemer zonder rechten, een gezin in financiële problemen en publieke middelen die worden onttrokken aan de samenleving,” besluit Spera.