DEN HAAG – De omstandigheden van ruim 7000 kinderen in noodopvanglocaties voor asielzoekers moeten nu echt “op korte termijn” worden verbeterd. Drie inspectiediensten roepen daar samen toe op in een brief aan de ministeries van Asiel en Migratie, Volksgezondheid en Onderwijs. Dat is niet voor het eerst: in 2023 stelden de inspecties al vast dat noodopvang vaak ondermaats is en dat de veiligheid en ontwikkeling van kinderen daardoor in gevaar komt.
Ruim twee jaar later zien de Inspectie Justitie en Veiligheid, de Inspectie van het Onderwijs en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd “onvoldoende verbeteringen” in de situatie. Kinderen verblijven meestal te lang in de noodopvang: gemiddeld acht maanden, terwijl zes als maximum geldt. Die termijn “wordt dus continu overschreden”.
De inspecties wijzen op de gevolgen: “Langdurig verblijf in noodopvang heeft een negatief effect op het welzijn van kinderen en vormt ook een obstakel voor inburgering.”
Spreidingswet
De grote afhankelijkheid van noodopvang moet volgens de inspecties worden afgebouwd, maar het tegenovergestelde gebeurt: sinds hun vorige oproep is het aantal kinderen in de noodopvang bijna verdubbeld. Zolang er geen plek voor hen is in reguliere asielzoekerscentra, verblijven ze bijvoorbeeld op schepen of in omgebouwde evenementenhallen en leegstaande kantoren. “Het voornemen om de Spreidingswet in te trekken en maatregelen die de toegang van statushouders tot huisvesting beperken, lijken een tegenstrijdig effect te hebben.”
Noodopvanglocaties zijn vaak tijdelijk, waardoor mensen die er verblijven vaak moeten verhuizen. Ook dat is schadelijk voor kinderen, want het levert onder meer problemen op voor hun toegang tot onderwijs en zorg.
Noodopvang veel duurder
Het ministerie van Asiel en Migratie laat weten de brief te “bestuderen”. In het algemeen stelt het ministerie ernaar te streven dat kinderen niet in de noodopvang verblijven, maar dat is momenteel “niet haalbaar” door de volle opvang. Volgens een woordvoerder is het verminderen van de instroom “de enige echte manier om kinderen de bijzondere aandacht te geven die ze nodig hebben”.
De inspecties wijzen er echter op dat plannen daartoe “nog niet van kracht zijn” en dat de instroom hoe dan ook “maar in beperkte mate te voorspellen is”. Vooruitlopen op een afname leidt tot “een groot risico op meerkosten en lange herstelperiodes voor de asielketen”. De kwalitatief slechtere noodopvang is volgens de inspecties ook nog twee tot drie keer zo duur als gewone opvang.