ANTWERPEN/ZEebrugge – Bij controles in de havens van Antwerpen en Zeebrugge blijkt jaarlijks zo’n 30 procent van de afvaltransporten niet te voldoen aan de wetgeving. Dat meldt het Departement Omgeving naar aanleiding van de driedaagse internationale IMPEL Waste & TFS-conferentie over afval en afvaltransporten, die deze week in Brussel plaatsvindt.
De inspecteurs van het Departement Omgeving controleren jaarlijks tussen de 850 en 900 afvaleenheden, voornamelijk risicogebaseerd via het douanesysteem. Het merendeel van die controles vindt plaats in de haven van Antwerpen, de tweede grootste van Europa en een belangrijke doorvoerhaven voor Europese en internationale afvalstromen. Zo’n 70 procent van de gecontroleerde units komt uit het buitenland, met name uit Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Frankrijk, maar ook uit landen buiten de EU, zoals Canada.
Constante overtredingsgraad
Uit de controles blijkt dat bij 25 tot 30 procent sprake is van overtredingen. Het kan gaan om kleine administratieve tekortkomingen, zoals onvolledige documenten, maar ook om zwaardere inbreuken, bijvoorbeeld transport van verboden afvalstoffen. In eerste instantie worden deze transporten geblokkeerd. Bij Belgische bedrijven volgt vaak een proces-verbaal of een aanmaning, bij buitenlandse zendingen wordt contact opgenomen met de inspectiediensten in het land van herkomst.
Minister van Omgeving Jo Brouns benadrukt het belang van internationale samenwerking: “Met het internationale karakter van onze havens is grensoverschrijdende samenwerking onontbeerlijk. Onze handhavers zetten zich dagelijks in om ervoor te zorgen dat afval naar de juiste bestemming gaat en correct verwerkt wordt.”
E-waste en boetes
Een bijzondere categorie vormen de transporten met elektronisch afval (e-waste). Deze zendingen worden vaak door particulieren van Afrikaanse origine aangegeven als tweedehands goederen met bestemming Afrika. Omdat er bij hen vaak geen mogelijkheid is tot terugzending of vervolging, wordt de e-waste in België verwerkt en gaat de container met de overige goederen alsnog door.
De afgelopen jaren werden jaarlijks gemiddeld tien pv’s opgesteld voor inbreuken in de haven. In 2023 leidde dit tot 17 bestuurlijke transacties en geldboetes met een totaalbedrag van bijna €58.000. In 2024 liep dit bedrag op tot ruim €184.000 en dit jaar staat de teller al op ruim €131.000.
Wegcontroles
Naast havencontroles voert het Departement Omgeving ook wegcontroles uit, in samenwerking met de Vlaamse Wegenpolitie. In 2024 werden 845 transporten gecontroleerd, waarvan ongeveer 30 procent afval vervoerde. Ook hier ligt de overtredingsgraad rond de 30 procent, al gaat het vaker om administratieve fouten dan om illegale transporten.
