VARIK – Een loods die op 31 januari 2023 betrokken was bij een frontale aanvaring tussen twee vrachtschepen op de Waal bij Varik, is door de rechtbank Gelderland veroordeeld tot een voorwaardelijke geldboete van €175. De rechter oordeelde dat de loods onvoldoende voorzichtig heeft gehandeld bij het inhalen van een voorganger, waardoor het motorschip in aanvaring kwam met het afvarende tankschip.

De zaak werd behandeld door de kantonrechter in Arnhem, zittend als zogenaamde Rijnvaartrechter, een speciale bevoegdheid op grond van de internationale Herziene Rijnvaartakte van 1868. De uitspraak onderstreept de bijzondere juridische status van de Rijn als internationale vaarweg.

Loods maakte riskante stuurmanoeuvre

De loods bestuurde het motorschip, die in opvaart was en achter een duwbakcombinatie voer. Nadat een ander afvarend schip was gepasseerd, besloot de loods om het langzamere schip voor hem in te halen. Daarbij kwam hij echter op ramkoers met het afvarende schip, die hem op dat moment tegemoet voer. Ondanks pogingen om via marifoon en lichtsignalen contact te leggen, volgde een frontale botsing.

Volgens de rechtbank had de loods de situatie onvoldoende ingeschat en verzuimd zich ervan te vergewissen dat het vaarwater vrij was. “Het incident had voorkomen kunnen worden als het motorschip had gewacht met haar oploopmanoeuvre tot ook het tankschip was gepasseerd,” aldus het vonnis.

Geen ernstige schade, wel strafbaar

Hoewel er geen persoonlijk letsel is ontstaan en de schade aan de schepen beperkt bleef tot materiële schade, oordeelt de rechtbank dat de loods artikel 1.04 van het Rijnvaartpolitiereglement heeft overtreden. Daarbij moet een loods alle voorzorgsmaatregelen nemen om schade of gevaar te voorkomen.

De rechtbank nam in het vonnis mee dat de verdachte een blanco strafblad heeft, veel ervaring heeft in de vaart en dat het incident inmiddels ruim twee jaar geleden plaatsvond. Ook kreeg de schipper van het tankschip een boete voor het niet luisteren naar marifoonoproepen.

Internationaal recht van toepassing

De zaak toont de bijzondere rechtspositie op de Waal en Rijn. De Nederlandse rechter fungeert hier als Rijnvaartrechter volgens internationaal recht. Ook hoger beroep kent twee routes: via het Nederlandse gerechtshof of de Centrale Commissie voor de Rijnvaart in Straatsburg.