TER APEL – Het COA heeft vrijdag al “substantieel” meer mensen vanuit Ter Apel naar opvanglocaties in het land gebracht, nadat asielminister Marjolein Faber toestemming had gegeven op die plekken één tot twee mensen meer te plaatsen.

Een exact aantal kan de woordvoerster niet geven, ook valt niet te zeggen of het ertoe leidt dat per zondag 1 september minder dan 2000 mensen in het centrum verblijven en een nieuwe boete wordt voorkomen. “Maar er vertrekken vandaag substantieel meer mensen dan normaal.”

Het gaat vooral om alleenstaande mensen, soms om asielzoekers die met z’n tweeën zijn, aldus de woordvoerster van de locatie in Groningen waar alle vreemdelingen zich moeten melden. Voor de ontvangende locaties zorgt het soms voor problemen. “Bij niet alle locaties maakt één of twee mensen meer verschil voor de bestuursovereenkomst. Waar dat wel aan de orde is, zoeken wij overeenstemming met de gemeente: wat is er mogelijk, hoe geven we dat vorm?”

Normaliter matcht het uitvoeringsorgaan voor de opvang de locatie zo goed mogelijk bij de asielzoeker, licht de woordvoerster de operatie verder toe. “Bepaalde criteria op basis waarvan mensen naar een locatie gaan, zoals doelgroepen of voorzieningen. Dat staat nu onder druk.” Iemand in een rolstoel kan bijvoorbeeld niet naar een locatie zonder liften. In een unit voor acht personen waar een gezin met zijn zevenen zit, wordt ook liever niemand bijgeplaatst.

Faber verweet het COA “wekenlang de tijd” te hebben gehad om meer mensen in opvanglocaties te plaatsen, gemeenten zouden “wel degelijk vrije plaatsen hebben”. Landelijk zit het COA volgens de woordvoerster al wekenlang op een bezettingsgraad van tegen de 100 procent. De niet gevulde plaatsen zijn “over het algemeen plekken waar iets mee aan de hand is of waar ingewikkelde toestanden op locatie uitgevoerd moeten worden om ze bezet te krijgen”. Dat dit tot nu toe niet gebeurde, is omdat “het niet gaat over het verplaatsen van pakjes boter”. Het COA heeft “niet vooraan op het lijstje staan” om bestuursovereenkomsten te overtreden, de extra verplaatsingen zijn een “uiterste noodmaatregel”.

DEN HAAG – De haast bij de extra plaatsing van asielzoekers uit Ter Apel in opvangcentra is aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers te wijten, vindt asielminister Marjolein Faber. “Het COA was op de hoogte, heeft hier wekenlang de tijd voor gehad”, zei ze na afloop van de ministerraad in reactie op de verbazing over de noodgreep. “Toen is daar te weinig aan gewerkt in mijn ogen.” Faber wijst ook naar gemeenten, die volgens haar wel degelijk vrije plaatsen hebben, maar het overvolle Ter Apel in de kou laten staan.

Het COA kondigde vrijdag met toestemming van Faber aan dat het nog vóór komende zondag 1 á 2 asielzoekers extra wil plaatsen in alle asielzoekerscentra en crisisopvanglocaties. Dat zou een paar honderd bedden kunnen schelen in het aanmeldcentrum in Ter Apel. Dat zit voller dan is afgesproken met de gemeente, die dreigt met een rechtszaak en dwangsom. Daarom was 1 september “D-Day”, zegt Faber, en dat wist het COA volgens haar terdege. “Dan vind ik wel dat je iets eerder had kunnen acteren. Nu is het kort dag.”

Gemeenten die de extra asielzoekers weigeren, worden niet gedwongen, bezweert Faber. “Dan gaan we in overleg. Het is geen dwang.” De vergelijking met de spreidingswet, die de verdeling van asielzoekers over het land regelt, wijst ze van de hand.

Bedden

De extra asielzoekers kunnen er “gewoon bij” in de bestaande opvangcentra, stelt Faber, ook al wierpen gemeenten meteen tegen dat hun azc’s ook vrijwel vol zitten. “Volgens het COA zijn die bedden er wel. Er is ruimte voor een of twee personen. En dan is het gewoon opgelost.”

De PVV-minister vindt dan ook niet dat ze gemeenten overvalt en had moeten bellen. De extra plaatsing schendt volgens haar geen enkele afspraak. Juist de gemeenten met lege plekken hebben volgens Faber wat uit te leggen, want “ik ben er dus achter gekomen dat er vrije plekken zijn die niet benut worden. Dat vind ik dus ook een raadsel”. Fabers voorganger Eric van der Burg waarschuwde eerder dat gemeenten terughoudender zouden worden met het opnemen van asielzoekers als de spreidingswet zou worden ingetrokken.

Bizar

Oppositiepartijen noemen de maatregel “bizar” en een recept voor “chaos”. De minister zou met de spreidingswet asielzoekers gewoon eerlijk kunnen verdelen, zeggen D66, ChristenUnie en GroenLinks-PvdA. Faber belast alleen gemeenten die hun aandeel al leverden, vinden ze. Claudia van Zanten van regeringspartij BBB heeft wel begrip voor de noodzaak om Ter Apel te ontlasten, mits er geen dwang bij komt kijken en afspraken met gemeenten overeind blijven.

Het COA laat weten niet te willen ingaan op de uitspraken van de minister.