DEN HAAG – De Nederlandse overheid heeft in de eerste drie kwartalen van 2025 in totaal 11 miljard euro meer uitgegeven dan zij ontving. Daarmee is het overheidstekort 9 miljard euro groter dan in dezelfde periode van 2024. De overheidsschuld kwam eind derde kwartaal uit op 494 miljard euro, goed voor 42,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat blijkt uit voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Volgens het CBS gaat het ministerie van Financiën in de Najaarsnota 2025 uit van een overheidstekort van 21,9 miljard euro over heel 2025, oftewel 1,8 procent van het bbp. Over 2024 bedroeg het tekort bijna 11 miljard euro, waarvan 3 miljard euro in de eerste drie kwartalen en 8 miljard euro in het laatste kwartaal. Na drie kwartalen staat het tekort in 2025 al op 11 miljard euro. Omgerekend naar jaarcijfers, als som van de afgelopen vier kwartalen, komt het tekort uit op 19 miljard euro, ofwel 1,6 procent van het bbp.
Overheidsuitgaven en -inkomsten boven de 500 miljard euro
De overheidsuitgaven lagen in de eerste drie kwartalen van 2025 22 miljard euro hoger dan in dezelfde periode een jaar eerder. De stijging is zichtbaar in vrijwel alle uitgavencategorieën, zoals de beloning van overheidspersoneel, uitkeringen en overdrachten aan het buitenland. Relatief namen vooral de overdrachten aan het buitenland sterk toe, onder meer door afdrachten aan de Europese Unie en steun aan Oekraïne.
Op jaarbasis, berekend als de som van de laatste vier kwartalen, zijn de overheidsuitgaven voor het eerst boven de 500 miljard euro uitgekomen en bedragen deze 521 miljard euro. Sinds het begin van de coronacrisis zijn de uitgaven op jaarbasis met ongeveer 50 procent gestegen, van bijna 350 miljard euro in 2019 naar het huidige niveau. Als percentage van het bbp groeiden de overheidsuitgaven in die periode van 42,1 procent naar 44,7 procent.
Ook de overheidsinkomsten liggen op jaarbasis inmiddels boven de 500 miljard euro. In tegenstelling tot de uitgaven zijn de inkomsten als percentage van het bbp sinds 2019 juist gedaald, met 0,9 procentpunt tot 43,1 procent. De collectieve lasten namen in die periode met 0,6 procentpunt af, terwijl overige inkomsten, waaronder aardgasbaten, met 0,3 procentpunt van het bbp terugliepen.
Schuldquote daalt naar laagste niveau in 30 jaar
Hoewel de overheidsschuld in euro’s is gestegen, daalde de schuldquote sinds het begin van 2025 met 1,4 procentpunt naar 42,4 procent van het bbp. Dat is het laagste niveau in dertig jaar. De schuld nam met 3 miljard euro toe, aanzienlijk minder dan het tekort van 11 miljard euro. Dit komt doordat een deel van het tekort werd gefinancierd uit financiële bezittingen, zoals lagere deposito’s en afgenomen overlopende activa. Daartegenover stond dat de overheid per saldo 5 miljard euro meer uitleende, voornamelijk aan staatsbedrijf TenneT voor investeringen in het elektriciteitsnet. Deze leningen verhogen de overheidsschuld.
Volgens de Najaarsnota 2025 verwacht het ministerie van Financiën dat de overheidsschuld aan het einde van het jaar oploopt naar 524,5 miljard euro, wat neerkomt op 44,2 procent van het bbp.
Het overheidssaldo en de schuldquote gelden binnen de Europese Unie als belangrijke graadmeters voor de overheidsfinanciën. De Europese normen stellen een maximaal overheidstekort van 3 procent van het bbp per jaar en een maximale overheidsschuld van 60 procent van het bbp.
