De EU investeert jaarlijks 2-3% van het bbp in infrastructuur. Eind vorige eeuw was dat nog gemiddeld 5-7%. Deze onder-investering remt de economische groei in toenemende mate. Alleen al voor de energie-infrastructuur moet de EU jaarlijks minimaal 110 tot 150 miljard dollar extra investeren. Voor het upgraden van digitale- en transportvoorzieningen in de EU is jaarlijks 340 miljard dollar nodig. Dat blijkt uit een recent rapport van kredietverzekeraar Allianz Trade.
Volgens de onderzoekers kost de verouderde of ontoereikende infrastructuur de EU jaarlijks een procentpunt van het bbp aan groei. De investeringsbehoefte voor Nederland voor de komende tien jaar wordt geschat op 32,2 miljard dollar per jaar (exclusief maatregelen voor het energienet). Volgens Johan Geeroms zijn er duidelijke knelpunten die om aandacht schreeuwen. Voor Nederland zijn, naast het elektriciteitsnet, de grootste investeringen nodig voor wegen en haveninfrastructuur. “Dat is logisch. Onder meer vanwege het belang van de Rotterdamse haven. Ook is het land dichtbevolkt met veel congestie door de extreme verkeersstromen.”
Meeste geld nodig voor energienetwerk
De energietransitie blijkt wereldwijd de grootste aanjager van infrastructuurinvesteringen. Naar verwachting is wereldwijd 70% van alle infrastructuurinvesteringen tot 2035 gerelateerd aan energie (in totaal 26 tot 30,2 biljoen dollar).
Geeroms: “In Europa ligt de focus op de uitrol van wind- en zonne-energie, maar juist de bijbehorende elektriciteitsnetwerken blijven achter. Zonder versterking van het netwerk kunnen duurzame opwekking en opslag niet rendabel of veilig worden aangesloten. Die onzekerheid rond de elektriciteitsvoorziening is voor bedrijven natuurlijk fnuikend.”
Niet alleen de energiemarkt kampt met capaciteitsproblemen. Dat geldt ook voor de digitale infrastructuur (glasvezel, mobiele netwerken, datacenters, etc.). Geeroms: “Nederland heeft nu nog één van de best presterende digitale netwerken van Europa. Maar om die positie te behouden en te voorkomen dat we achterop raken, zijn forse nieuwe investeringen nodig. Vooral datacenters, telecom- en glasvezelverbindingen vereisen uitbreiding en verduurzaming, mede vanwege de exponentieel stijgende vraag door AI, cloudoplossingen en digitalisering in het bedrijfsleven. De netcongestie is daarbij een hardnekkig obstakel.”
Dichter bij huis
Daarnaast groeit de vraag naar logistieke infrastructuur. Door geopolitieke spanningen en pandemie-gerelateerde verstoringen kiezen Europese landen er steeds vaker voor om productie dichter bij huis te halen. Dit zogenaamde ‘friendshoring’ of ‘reshoring’ vergt massale investeringen in binnenlandse havens, wegen, spoorverbindingen en opslagcapaciteit. Europese landen, waaronder Nederland met de Rotterdamse haven, spelen een sleutelrol in deze herconfiguratie van toeleveringsketens.
Financiers
Opvallend is de veranderende rol van private investeerders. Was private financiering voorheen aanvullend op overheidsinvesteringen, nu is privaat kapitaal het fundament van veel grootschalige projecten. Het wereldwijd beheerde vermogen in niet-beursgenoteerde infrastructuuractiva is gegroeid van minder dan 25 miljard dollar in 2005 naar meer dan 1,5 biljoen dollar in 2024, zo blijkt uit het rapport.
De focus verschuift daarbij van traditionele sectoren zoals wegen en nutsvoorzieningen naar digitale infrastructuur, energieopslag en smart grids. Voor investeerders bieden deze assets aantrekkelijke, inflatie-geïndexeerde rendementen met relatief laag risico.