‘S-HERTOGENBOSCH – Het aantal exporteurs wereldwijd dat begin dit jaar nog uitging van omzetgroei is gehalveerd (van 80 procent naar 40 procent). Bijna de helft van de exporteurs voorziet een omzetdaling van 2 procent tot 10 procent. Begin dit jaar hield minder dan 5 procent hier rekening mee. Dat blijkt uit de Trade Global Survey van Allianz Trade.
De kredietverzekeraar onderzocht 4.500 bedrijven in negen belangrijke landen (waarvan 6 in Europa), die samen bijna 60 procent van het wereldwijde BBP vertegenwoordigen. Het onderzoek is uitgevoerd vóór en na de Amerikaanse aankondiging van nieuwe tarieven op 2 april. De heffing van 50 procent op Europese producten, waarmee Trump dreigt, is niet meegenomen in het onderzoek.
Volgens Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux van Allianz Trade dreigt voor Europa een exportverlies van 33 miljard dollar. “Alleen al voor Duitsland houden we rekening met een exportverlies van 9 miljard dollar. Sectoren als machinebouw en de auto-industrie zijn de grootste slachtoffers. Ons onderzoek laat zien dat meer dan de helft van de exporteurs uitgaat van langere betalingstermijnen. Ook achten ze de kans op wanbetaling groter. Dergelijke onzekerheid is funest voor een gezond handelsklimaat.”
Wel ziet Geeroms een lichtpuntje: “De verwachte toename van de infrastructuur en defensie-uitgaven zal de economische groei in Europa stimuleren. Vooral als bijvoorbeeld de helft van de defensie-investeringen terecht komen bij Europese bedrijven. Dat scenario kan voor sommige landen leiden tot 1 procentpunt extra bbp-groei.”
Optimisme weggevaagd
“In schril contrast met het optimisme vóór de tariefgolf van 2 april, bevestigt ons onderzoek wat we wereldwijd waarnemen: onzekerheid en fragmentatie worden structureel. Liberation Day maakte pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar bedrijven met sterk geconcentreerde toeleveringsketens en exportmarkten zijn. De cijfers spreken voor zich: het percentage bedrijven met positieve exportverwachtingen daalde van 80 procent naar 40 procent, en 42 procent verwacht nu een omzetdaling tussen -2 procent en -10 procent, vergeleken met slechts 5 procent vóór Liberation Day. Ondanks recente bilaterale akkoorden met het VK en China schatten wij dat de wereldwijde exportverliezen in 2025 kunnen oplopen tot 305 miljard dollar.
Toch blijven bedrijven niet stilzitten: ze passen zich opnieuw aan, diversifiëren hun partners, herstructureren hun logistiek en integreren risicodeling in de hele waardeketen. Succes is steeds meer afhankelijk van aanpassingsvermogen,” zegt Aylin Somersan Coqui, CEO van Allianz Trade.
Bedrijven die nog steeds achterop lopen, vertrouwen op overlevingsmechanismen zoals het doorberekenen van hogere kosten, diversificatie en het zoeken naar alternatieve scheepvaartroutes
De tijdelijke vrijstelling zal bedrijven waarschijnlijk aanmoedigen om door te gaan met frontloading tot het einde van de 90-dagen pauzes (12 augustus voor China en 8 juli voor de rest van de wereld), zoals ze aan het begin van het jaar deden – 86 procent van de bedrijven in de VS zei dat ze hun zendingen uit China en de EU vooruit hadden betaald voordat de tarieven van kracht werden.
Weinig bedrijven zijn van plan om hogere kosten te absorberen of exportprijzen te verlagen om hun marktaandeel te behouden, vooral in de VS, waar meer dan de helft van de bedrijven van plan is om de prijzen te verhogen (54 procent). Vanwege de grote onzekerheid zal het betrekken van producten van nieuwe markten waarschijnlijk doorgaan, aangezien dit de op één na meest geprefereerde optie is onder de manieren om de impact van tarieven te verzachten, vooral in Polen en Spanje. Diversificatie van toeleveringsketens en klantenbestanden is een blijvende risicobeperkende strategie – niet verwonderlijk, aangezien 54 procent van de respondenten geopolitieke en politieke risico’s en sociale onrust beschouwt als de top drie bedreigingen voor hun toeleveringsketens. Meer dan een derde van de ondervraagde bedrijven heeft al nieuwe markten gevonden om naar te exporteren, terwijl bijna twee derde dit van plan is.
Om de douanekosten onder controle te houden, zoekt een meerderheid van de bedrijven alternatieve verzendroutes, waaronder 62 procent van de bedrijven in de VS (dit wordt mogelijk gemaakt door de daling van de verzendkosten met bijna -50 procent sinds begin 2025 en de lagere olieprijzen – die naar verwachting voor de rest van het jaar tussen 65 USD/bbl en 70 USD/bbl zullen liggen).
Uit het onderzoek blijkt ook dat bedrijven, wat handelsvoorwaarden betreft, steeds meer de verantwoordelijkheid bij hun leveranciers leggen om de logistiek en de kosten (inclusief douane) tot op de locatie van de koper te beheren. Een interessante uitzondering is de VS, waar “Cost, Insurance & Freight” (CIF) koning blijft. Bedrijven willen ook de kosten van FX-volatiliteit delen, waarbij de introductie van prijsbepalingsclausules in contracten om FX-risico’s te delen met klanten en leveranciers de voorkeursoptie is voor 59 procent van hen .
Ontkoppeling VS-China, toenadering Europa-Azië en Latijns-Amerika als stille winnaar van de handelsoorlog
De ontkoppeling tussen de VS en China zal op de middellange termijn waarschijnlijk doorgaan, ondanks de 90 dagen durende pauze in de tarieven. Het voornemen van Amerikaanse bedrijven om naar China te exporteren halveerde tot 10 procent na Liberation Day, terwijl de verwachtingen van Chinese bedrijven om naar Noord-Amerika te exporteren instortten van 15 procent tot 3 procent. Amerikaanse bedrijven met productie in China zoeken steeds vaker naar alternatieven buiten Azië: een kwart van hen overweegt West-Europa en een ander kwart Latijns-Amerika.
“Hoewel de nieuwe handelsovereenkomst het gemiddelde importtarief van de VS op China terugbrengt van 103 procent naar 39 procent, blijft dit veel hoger dan het tarief van 13 procent dat werd toegepast vóór de tweede Trump-regering. Tegen deze achtergrond zal friendshoring waarschijnlijk aan populariteit blijven winnen: Europa en Latijns-Amerika komen naar voren als aantrekkelijke alternatieven voor Chinese bedrijven, en Europese bedrijven zijn ook steeds meer geïnteresseerd in exporteren naar China en Azië: tussen beide enquêtes steeg de exportintentie tot 36 procent, en de interesse voor de Zuid- en Zuidoost-Aziatische markt verdubbelde tot 14 procent. Ondertussen komt Latijns-Amerika naar voren als de winnaar van strategieën voor omleiding en handelsontwijking, waarbij zowel Chinese als Europese bedrijven naar de regio kijken voor toegang tot de VS tegen lagere kosten ,” aldus Françoise Huang, Senior Economist voor Azië-Pacific en Handel bij Allianz Trade.
Ongeveer de helft van de exporteurs verwacht langere betalingstermijnen en een groter risico op wanbetaling
De handelsoorlog heeft de verwachtingen voor betalingstermijnen aangetast: na Liberation Day verwacht 25 procent van de exporteurs een langere betalingstermijn van meer dan 7 dagen, een stijging van +13pps. Bijna de helft van de exporteurs (48 procent) verwacht een verhoogd risico op wanbetaling – vooral in de VS, Italië en het VK – als gevolg van de bredere verslechtering van de wereldwijde handelsvoorwaarden.
Slechts 11 procent van de exporterende bedrijven wordt nog steeds binnen 30 dagen betaald, maar dit cijfer ligt beduidend lager bij topexporteurs zoals de VS, China en Duitsland. Ongeveer 70 procent van de bedrijven ontvangt tussen de 30 en 70 dagen betaald – dit cijfer ligt iets hoger in het VK (75 procent), Frankrijk (73 procent), Italië (73 procent) en de VS (73 procent), en varieert per sector en bedrijfsgrootte.
“Grotere bedrijven hebben vaker te maken met langere betalingstermijnen: 26 procent van de onderzochte bedrijven met een omzet van meer dan 5 miljard euro heeft te maken met betalingstermijnen van meer dan 70 dagen, vergeleken met 18 procent voor het algemene steekproefgemiddelde. Dit suggereert dat grote bedrijven steeds meer de rol van onzichtbare bank op zich nemen voor kleinere bedrijven. Nu exporteurs worden geconfronteerd met langere betalingscycli en toenemende insolventierisico’s, staan ze onder druk om kosten door te berekenen, nieuwe markten aan te boren of zelfs hun hele internationale voetafdruk te heroverwegen,” besluit Ana Boata, hoofd economisch onderzoek bij Allianz Trade.