BRUSSEL – De Europese Unie heeft dinsdag gemoderniseerde regels ingevoerd voor rijbewijzen en voor de onderlinge erkenning van rijontzeggingen. De maatregelen moeten zowel de verkeersveiligheid verbeteren als de administratieve lasten voor burgers en autoriteiten verminderen. De aanpassing komt op een moment dat het aantal verkeersdoden in de EU – 19.940 in 2024 – wel daalt, maar nog altijd ver afstaat van de Europese Vision Zero-doelstelling voor 2050.
Digitale Europese rijbewijzen
Een van de meest in het oog springende wijzigingen is de introductie van het volledig digitale EU-rijbewijs, beschikbaar via een smartphone of ander digitaal apparaat en gekoppeld aan de EU Digital Identity Wallet.
Het digitale rijbewijs maakt vervanging, vernieuwing en uitwisseling tussen lidstaten eenvoudiger. Na een korte overgangsperiode wordt het digitale rijbewijs de standaard, al blijven papieren varianten beschikbaar voor wie dat nodig heeft (bijvoorbeeld bij reizen buiten de EU).
Nieuw: begeleid rijden vanaf 17 jaar
EU-breed wordt een systeem van begeleid rijden voor 17-jarigen ingevoerd voor categorie B (personenauto’s). Lidstaten krijgen daarnaast de mogelijkheid zo’n systeem ook toe te staan voor 17-jarige bestuurders van lichte en zware vrachtwagens (C1, C1E en C). Lidstaten die dit invoeren, erkennen elkaars begeleid-rijden-systemen.
Volgens de Europese Commissie helpt dit om de kloof tussen opleiding en transportberoep te verkleinen en maakt het het beroep van vrachtwagenchauffeur aantrekkelijker voor jongeren.
Strengere regels voor beginnende bestuurders
Beginnende bestuurders in de hele EU krijgen voortaan een proefperiode van minimaal twee jaar, met strengere normen en zwaardere sancties. Dat is nodig, omdat jonge bestuurders slechts 8% van het totaal uitmaken maar betrokken zijn bij 40% van de dodelijke ongevallen.
Meer aandacht voor rijgeschiktheid
EU-lidstaten moeten rijgeschiktheid systematischer gaan controleren. Bestuurders vullen minimaal een zelfbeoordeling in bij het aanvragen en vernieuwen van hun rijbewijs; landen mogen aanvullende keuringen verplichten.
Ook wordt in opleiding en rijexamens meer aandacht besteed aan kwetsbare verkeersdeelnemers zoals fietsers en voetgangers, en aan geavanceerde rijhulpsystemen en automatisering.
Meer mogelijkheden voor lichte elektrische voertuigen en waterstofvoertuigen
Bestuurders met rijbewijs B mogen voortaan alternatief aangedreven voertuigen tot 4,25 ton besturen (zoals elektrische bestelwagens of waterstofvoertuigen). Dit compenseert het hogere gewicht van accu’s en tanks en moet de inzet van emissievrije voertuigen stimuleren.
Lidstaten kunnen bestuurders met rijbewijs B bovendien na extra opleiding toestaan om zwaardere campers te besturen.
EU-brede erkenning van rijontzeggingen
Met de nieuwe richtlijn worden rijontzeggingen bij zware overtredingen voortaan EU-breed erkend. Dit geldt onder meer voor:
- zeer hoge snelheidsovertredingen (50 km/u te hard),
- rijden onder invloed,
- het veroorzaken van dodelijk of zwaar letsel door roekeloos rijgedrag.
Hierdoor kunnen bestuurders zich niet langer aan sancties onttrekken door in een andere lidstaat te rijden.
Vereenvoudiging voor burgers die examen willen doen
Als een lidstaat geen theorie-examens aanbiedt in de taal van de burger, mag die burger — onder voorwaarden — het examen voortaan in zijn eigen EU-lidstaat afleggen, zodat het rijexamen geen taaltest wordt.
Inwerkingtreding en planning
De nieuwe regelgeving is sinds dinsdag 25 november 2025 formeel van kracht.
Lidstaten krijgen vier jaar om de regels in nationale wetgeving om te zetten.
Regels over alternatief aangedreven voertuigen worden over twee jaar van toepassing.
De regels voor begeleid rijden volgen over drie jaar.
