BRUSSEL – De Europese Commissie heeft op 7 november het evaluatieverslag van het Europees Spoorwegbureau (European Union Agency for Railways, ERA) gepubliceerd. Uit de evaluatie blijkt dat het agentschap een cruciale rol speelt in de veiligheid, interoperabiliteit en harmonisatie van het Europese spoornetwerk, maar dat het kampt met gebrek aan middelen om zijn steeds grotere verantwoordelijkheden volledig waar te maken.
Het ERA is verantwoordelijk voor onder meer veiligheidscertificering, voertuigtoelatingen en de ontwikkeling van gemeenschappelijke Europese spoorregels. Deze taken zijn de afgelopen jaren flink uitgebreid met de komst van het Vierde Spoorpakket, dat tot doel heeft om één efficiënt, veilig en interoperabel Europees spoorsysteem te creëren.
Middelentekort belemmert uitvoering taken
Volgens de Commissie zijn de middelen van het agentschap niet meegegroeid met zijn uitgebreidere mandaat, waardoor de uitvoering van kerntaken – zoals het verlenen van voertuigvergunningen en veiligheidscertificaten – onder druk staat. Dat heeft geleid tot complexe en soms omslachtige procedures voor aanvragers, wat de beoogde kostenbesparingen uit het Vierde Spoorpakket heeft beperkt.
Trage voortgang bij ERTMS
De evaluatie wijst verder op de langzame voortgang bij de invoering van het European Rail Traffic Management System (ERTMS) – het digitale sein- en communicatiesysteem dat bedoeld is om grensoverschrijdend treinverkeer in Europa mogelijk te maken. De Commissie noemt onder meer de complexe coördinatie tussen lidstaten en technische uitdagingen als oorzaken van de vertraging.
Belang van Europese samenwerking
Belanghebbenden in de spoorsector benadrukken volgens het rapport dat de beleids- en standaardisatiewerkzaamheden van het ERA essentieel zijn voor een geharmoniseerd Europees spoorsysteem. Nationale maatregelen alleen kunnen volgens hen de voordelen van Europese samenwerking niet vervangen. Dankzij het ERA zijn de veiligheidsregels, interoperabiliteit en operationele efficiëntie in de EU aanzienlijk verbeterd.
Nieuwe wetgeving in voorbereiding
De Europese Commissie kondigt aan dat zij uiterlijk in 2026 een herziening van de ERA-verordening zal voorstellen, als onderdeel van de strategie “Connecting Europe through High-Speed Rail”. Die herziening moet zorgen voor betere veiligheid, digitalisering en kostenefficiëntie binnen de Europese spoorsector.
Het evaluatieverslag is opgesteld in het kader van artikel 82 van Verordening (EU) 2016/796 en beoordeelt de impact, effectiviteit en efficiëntie van het agentschap. Daarbij is ook gekeken naar het functioneren van het dual systeem voor voertuigtoelating en veiligheidsvergunningen, de digitale One-Stop-Shop (OSS) en de geharmoniseerde invoering van ERTMS in de Europese Unie.
