DEN HAAG – Vanaf juli 2026 gaat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) actief handhaven op de nieuwe vrachtwagenheffing. Nederlandse én buitenlandse vrachtwagens zwaarder dan 3.500 kilo gaan per gereden kilometer betalen op vrijwel alle snelwegen en op een deel van de provinciale en gemeentelijke wegen.
De ILT werkt aan een compleet toezichtsysteem en zoekt inspecteurs die straks zichtbaar op de weg boetes gaan innen. “In Nederland is de vrachtwagenheffing nieuw, maar in veel andere Europese landen werkt het al jaren succesvol”, zegt Ron Rijntjes, teamleider vrachtwagenheffing bij de ILT.
Kilometerheffing met boordapparatuur
De heffing geldt voor voertuigen in de categorieën N2 en N3. Chauffeurs krijgen boordapparatuur waarmee de gereden kilometers automatisch worden geregistreerd. Hoe schoner en lichter de vrachtwagen, hoe lager het tarief per kilometer.
Landen als Duitsland en België hebben al langer ervaring met dit systeem. Nederland kiest voor een stevige handhavingsstructuur om te voorkomen dat voertuigen zonder geldige apparatuur de heffing ontwijken.
Fysiek toezicht en directe inning
De RDW en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) verzorgen het administratieve toezicht, terwijl de ILT op de weg optreedt. Langs snelwegen komen vaste en mobiele camera’s die controleren of vrachtwagens een werkend tolkastje hebben.
Bij ontbrekende gegevens, bijvoorbeeld bij buitenlandse voertuigen, nemen ILT-inspecteurs de afhandeling over. Zij sporen overtreders gericht op met kentekenherkenning. “We halen ze van de weg en innen de boete direct met een pinautomaat. Betaalt de chauffeur niet, dan wordt het voertuig tijdelijk buiten gebruik gesteld”, aldus Rijntjes.
Inspecteurs op motorfietsen spelen daarbij een centrale rol. Bij een signaal van een controleportaal leiden zij de vrachtwagen naar een controlelocatie waar collega’s de boete afhandelen.
Gelijk speelveld en duurzaamheid
De ILT benadrukt dat toezicht belangrijk is voor een eerlijk speelveld. “We willen voorkomen dat alleen Nederlandse vrachtwagens gecontroleerd worden en buitenlandse vervoerders ongehinderd doorrijden”, zegt Rijntjes.
Daarnaast draagt de kilometerheffing bij aan de verduurzaming van de sector. Een deel van de opbrengsten wordt ingezet voor subsidies voor elektrische vrachtwagens, laadinfra en andere verduurzamingsprojecten.
Nieuwe inspecteurs gezocht
Voor de handhaving zoekt de ILT nieuwe inspecteurs, variërend van starters tot ervaren toezichthouders. Rijntjes: “We bouwen dit systeem vanaf de grond op. Iedereen die instroomt, helpt mee om vorm te geven aan dit nieuwe toezicht. Dat is een kans die je niet vaak krijgt.”
De bouw van het handhavingssysteem moet ertoe leiden dat de vrachtwagenheffing in 2026 effectief en zichtbaar wordt ingevoerd.
