'Spaanse vrachtwagenchauffeur langer vast, op zich niet verwonderlijk'

De Spaanse vrachtwagenchauffeur die zaterdag 27 augustus 2022 in Nieuw-Beijerland van de weg raakte en vervolgens inreed op de groep mensen die aan het barbecueën waren, blijft langer vastzitten. Gisteren werd mij door RTL-nieuws gevraagd of het vaker voorkomt dat chauffeurs in dit soort zaken in voorlopige hechtenis moeten blijven.

Mijn ervaring met het bijstaan van vrachtwagenchauffeurs die worden verdacht van betrokkenheid bij dodelijke ongevallen, is dat die chauffeurs vaak al op de dag van het ongeval worden vrijgelaten. Maar dan gaat het om ongevallen met minder slachtoffers dan in Nieuw-Beijerland en waarbij chauffeurs niet in het buitenland woonachtig zijn.

In het algemeen geldt dat iemand langer kan worden vastgehouden als het gevaar bestaat dat iemand vlucht, het een ernstig feit is en de vrijlating van de verdachte tot maatschappelijke onrust zou leiden of omdat het gevaar bestaat dat een verdachte opnieuw de fout in gaat, bijvoorbeeld omdat hij zich in het verleden ook aan (soortgelijke) strafbare feiten heeft schuldig gemaakt.

Een laatste reden om iemand vast te houden is dat het gevaar bestaat dat de verdachte het onderzoek in gevaar brengt, wanneer hij vrij zou zijn.

De rechter heeft in deze zaak bepaald dat de chauffeur nog maximaal 14 dagen in zijn cel moet blijven. Daaruit volgt dat de rechter één van de zojuist genoemde redenen op de chauffeur van toepassing vond.

Zo is in ieder geval duidelijk dat het ongeluk grote maatschappelijke onrust heeft teweeggebracht. Daarnaast kan het lopende onderzoek reden zijn geweest om de chauffeur langer vast te houden. Hoewel het politieonderzoek in al dit soort zaken altijd lang duurt, je bent snel zes maanden verder, kan ook dat een argument zijn om de voorlopige hechtenis te bevelen. Justitie wil niet het risico lopen dat het politieonderzoek op de een of andere manier wordt belemmerd, bewijs wordt weggemaakt of getuigen worden beïnvloed.

Na die 14 dagen kan het Openbaar Ministerie aan de rechtbank vragen om de chauffeur nog langer vast te houden. Dan wordt opnieuw gekeken of daar redenen voor bestaan. Als er aanwijzingen bestaan dat de chauffeur bijvoorbeeld bewust op groep mensen instuurde, kan dat betekenen dat hij nog 1, 2 of 3 maanden langer gevangen wordt gehouden. Die termijn kan ook daarna nog worden verlengd.

De reden dat in deze zaak zo weinig informatie naar buiten komt, is dat het OM de verdachte chauffeur alle beperkingen heeft opgelegd. Dat betekent dat zowel hij als zijn advocaat niets over de zaak naar buiten mag brengen. Zo kan de politie in relatieve rust verder met het onderzoek.

Dit is voor advocaten een lastige situatie. De maatschappij en bijvoorbeeld ook de familie van verdachten willen vaak weten waar zij aan toe zijn. Het is moeilijk om dan helemaal geen uitleg te mogen geven. Inmiddels is wel uitgelekt dat van alcoholmisbruik geen sprake is, maar over drugs- of medicijngebruik is nog niets bekend.

Het zou mij niets verbazen als ergens de komende weken alle beperkingen worden opgeheven en meer informatie over de zaak naar buiten komt. Ook is het niet ondenkbaar dat de chauffeur naar huis wordt gestuurd om de behandeling van de zaak in vrijheid af te wachten.

Als de rechter uiteindelijk bewezen vindt dat hij bewust op de mensen is ingereden, kijkt hij aan tegen een jarenlange gevangenisstraf. Als sprake is van een ongeluk, moet worden bekeken of hij dat had kunnen voorkomen en als hem niets te verwijten valt, is een vrijspraak het logische gevolg.