EU straft kopstukken luchtmacht en verkeersleiding Belarus

LUXEMBURG - De Europese Unie legt zeven hoge Belarussische politici, militairen en topambtenaren strafmaatregelen op voor hun aandeel in het tot landen dwingen van een passerend vliegtuig met een dissident aan boord. Nog eens 71 andere kopstukken van het regime worden gestraft voor het neerslaan van de oppositie in het land. Ook zijn er sancties voor acht staatsbedrijven.

De maatregelen tegen betrokkenen bij de "kaping", zoals de EU het noemt, van het Ryanair-toestel met de dissidente journalist Roman Protasevitsj waren al aangekondigd. Ze kregen maandag de zegen van de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU.

De 78 gestrafte Belarussen mogen de EU niet meer in en kunnen niet meer bij eventuele in de unie ondergebrachte tegoeden. Het is al het vierde pakket stafmaatregelen. De sanctielijst voor Belarus telt nu 166 personen en vijftien organisaties en bedrijven. De EU wil de bedrijven raken omdat het regime van president Aleksandr Loekasjenko daarmee zijn geld verdient.

Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag en haar collega's werden het maandag ook eens over economische sancties, die de inkomsten van Loekasjenko nog harder moeten treffen. "Die worden nog kort uitgewerkt, volgens de logica: raken waar het pijn doet. Iedere keer weer indachtig de bevolking" , zegt Kaag. " Dat zij niet de prijs gaan betalen voor de keuzes die het regime maakt."

Dat is precies de reden dat de EU eerder niet aan economische sancties wilde, zegt EU-buitenlandchef Josep Borrell. Maar het regime in Minsk lijkt zich van de tot dusver genomen maatregelen vooralsnog niets aan te trekken. Het is de vraag of het nieuwe pakket wél gaat werken. Maar "als we niet dachten dat het kan helpen, zouden we het niet doen", zei Borrell. Hij sloot in diezelfde adem een vijfde sanctiepakket niet uit.

Ook sommige Nederlandse bedrijven en burgers zouden de economische sancties kunnen gaan voelen, erkent Kaag. Er zal informatie en voorlichting komen voor deze gedupeerden, zegt ze. Het gaat waarschijnlijk om maatregelen tegen de Belarussische olie- en gassector, de zware en kunstmestindustrie en mogelijk de financiële sector. Ze stuitten volgens ingewijden vorige week nog op verzet van Oostenrijk, dat bang was dat ze het Oostenrijkse bankwezen zouden benadelen.

Tegelijkertijd met Europa kwamen ook de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Canada met strafmaatregelen tegen Minsk, net als eerder. Washington richt zijn vizier op zestien personen en vijf organisaties of bedrijven. Bij de instanties die op de zwarte lijst zijn gekomen, gaat het onder meer om het Staatsveiligheidscomité van het land en de hoofdafdeling van het ministerie van Binnenlandse Zaken die zich bezighoudt met de bestrijding van georganiseerde misdaad en corruptie.

"We zijn een in onze diepe zorg over de aanhoudende aanvallen van het regime-Loekasjenko op de mensenrechten, fundamentele vrijheden en het internationaal recht", laten Brussel, Washington, Londen en Ottawa in een gezamenlijke verklaring weten.