Corona vertraagt opmars elektrische bus
AMSTERDAM - De elektrificatie van OV-bussen, die vorig jaar versnelde, wordt door de coronacrisis afgeremd. Corona heeft het reizigersvolume in het Nederlandse OV-busvervoer meer dan gehalveerd en aanbestedingen zijn daardoor uitgesteld. Ook in andere Europese landen zijn de effecten groot en duurt het herstel meerdere jaren. Tegelijkertijd worden elektrische bussen financieel aantrekkelijker en zien overheden een ‘green recovery’ als ideaal.
Om deze ambitie waar te kunnen maken bij ongekende reizigersdaling en een onzekere toekomst, lijkt verdere ondersteuning voor OV-bedrijven door decentrale overheden onvermijdelijk. Deze conclusie volgt uit onderzoek van het ING Economisch Bureau dat vandaag wordt gepubliceerd.
Coronacrisis zorgt voor fors lager reizigersvolume en herstel gaat jaren duren
Thuisblijven, thuiswerken en thuis studeren hebben voor een sterke daling van de reizigersaantallen gezorgd. Na de eerste coronagolf volgde herstel, maar het reizigersvolume blijft naar verwachting ook in de tweede helft van het jaar onder de helft van het normale niveau. Naar verwachting duurt het meerdere jaren voor het oude niveau weer wordt bereikt en drukt aanpassing van reisgedrag de groei ook structureel.
Door onzekerheid worden concessies verlengd en investeringen uitgesteld
De terugval in ticketinkomsten en onzekerheid over toekomstige reizigersaantallen hebben tot verlenging van aflopende concessies in 2020, 2021 en ook al 2022 geleid. Dit gaat onder andere om de regio’s IJssel-Vecht, Zaanstreek-Waterland en Arnhem-Nijmegen. De huidige omstandigheden maken het inschrijven op aanbestedingen risicovol voor OV-bedrijven. De instroom van nieuwe bussen in de komende twee jaar wordt hierdoor afgeremd.
Nederland heeft positie als koploper in elektrische bussen hoog te houden
Nederland is Europees voorloper in elektrificatie van OV-bussen. Per begin 2020 was 15 procent van de 5.300 rondrijdende bussen in het openbaar vervoer elektrisch (zero emissie). In heel Europa lag dit naar schatting nog rond de 4 à 5 procent. Naar verwachting zal dit in Nederland met de concessies die voor Corona al zijn vergeven oplopen naar 22 procent eind 2020. Daarmee heeft Nederland de meeste elektrische bussen in Europa rijden, al zijn andere landen in opkomst.
Instroom vertraagt, maar ambitie gaat eerder omhoog dan omlaag
Door verlenging van concessies en uitstel van nieuwe investeringen zal de elektrische OV-bussenvloot langzamer groeien in 2021 en 2022. Hoewel de instroom van elektrische bussen vertraagt, blijft een emissievrije vloot in 2030 uit het bestuursakkoord overeind. Voor het openbaar vervoer zijn er vanuit de Rijksoverheid beschikbaarheidsvergoedingen tot midden 2021, maar voor daarna blijft er veel onzekerheid. Om de stijgende lijn van elektrificatie vast te houden, lijkt extra ondersteuning voor investerende OV-bedrijven onvermijdelijk. Door de rol als aanbesteder is dit in eerste instantie aan de decentrale overheden.
Golfbeweging orders nieuwe elektrische bussen zorgt voor uitdagingen bij fabrikanten
De vertraging in de instroom van nieuwe bussen zorgt ook voor een terugval in orders voor fabrikanten van elektrische bussen. Dit speelt breder dan alleen in Nederland. Tegelijkertijd is de verwachting dat er met de doelstellingen eind 2022 een golf aan nieuwe orders voor elektrische bussen volgt. Voor fabrikanten betekent dit dat ze een onzekere periode met minder orders moeten doorkomen, maar tegelijkertijd de productiecapaciteit en innovatiekracht op peil moeten houden.