Transport dieren per vliegtuig
Met ingang van 26 mei jl. heeft Landbouwminister Schouten het transport van levend vee naar landen buiten de EU verboden. De dieren horen na een transport van 24 uur verplicht 24 uur te rusten, echter, in de praktijk blijkt dat vaak mis te gaan. Het dierenwelzijn is daarmee onvoldoende gewaarborgd. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) geeft geen certificaten meer af voor vee dat buiten de EU moet rusten tijdens de reis.
Ten behoeve van het dierenwelzijn is het niet meer dan terecht dat wij in Nederland wet- en regelgeving hebben waaraan voldaan moet zijn, wil een dierentransport doorgang vinden. De NVWA ziet erop toe dat deze regels worden nageleefd. Dat het houden toezicht zelf niet altijd gaat goed, bleek in een zaak van mij die onlangs speelde.
Casus: transport vogels
Enige tijd geleden werd ik benaderd door een cliënte met een bijzondere casus. Haar vader was op vakantie geweest in Suriname en had een aantal zangvogels meegenomen. Van tevoren had hij telefonisch navraag gedaan bij het Surinaamse ministerie over de regels omtrent het in- en uitvoeren van de zangvogels. Volgens de Surinaamse ambtenaar was dit zonder meer mogelijk. Het ging immers niet om een beschermde diersoort, de vogels waren gezond en hadden daarom geen certificaten nodig.
Meneer kon zijn vogels in kooien per vliegtuig transporteren. Op het vliegveld van Paramaribo ondervond meneer geen problemen. Dat hij met een drietal kooien het vliegtuig instapte, vond men niet opmerkelijk. Door een stewardess heb ik mij laten vertellen dat het vroeger heel gebruikelijk was om met vogels te reizen. Vliegtuigen met name uit Suriname hadden dan ook haakjes, speciaal voor vogelkooien. Dit verklaart wellicht waarom men op het vliegveld van Paramaribo er niet van opkeek dat meneer met zijn vogels het vliegtuig instapte.
In tegenstelling tot het Surinaamse vluchtpersoneel, was de douane op Schiphol niet te spreken over de invoer van de zangvogels. De vogels werden in beslag genomen omdat zij geen dierengezondheidscertificaten hadden en niet voorzien waren van een individueel identificatienummer. Door de NVWA werd besloten om de vogels in beslag te nemen en tijdelijk in quarantaine te plaatsen.
De vogels zijn een aantal weken in quarantaine verbleven en werden vervolgens bij een derde partij ondergebracht, die op een gegeven moment zelfs juridisch eigenaar is geworden van de dieren. Kennelijk mochten de dieren wel bij deze derde persoon verblijven, maar niet bij meneer die de oorspronkelijke eigenaar was. Mocht de NVWA de vogels aan een derde persoon geven?
Regeling handel levende dieren en levende producten
Het antwoord op deze vraag ligt in de wet- en regelgeving, alsook relevante rechtspraak.
Op grond van artikel 5 sub f van de Uitvoeringverordening (EU) nr. 139/2013 (hierna: ‘Uitvoeringsverordening’) wordt de invoer van vogels slechts toegestaan wanneer de vogels vergezeld gaan van een diergezondheidscertificaat. In verband met sub g van dit artikel moeten vogels zijn voorzien van een individueel identificatienummer.
Ook op grond van artikel 2.1 lid 2 sub 3 van de Regeling handel levende dieren en levende producten (hierna: ‘Regeling handel’) is het verboden vogels vanuit een derde land via Nederland voor het eerst in de EU te brengen. In deze bepaling staat dat een vogel, waarop de Uitvoeringsverordening van toepassing is, alleen ingevoerd mag worden indien deze vergezeld gaat van een diergezondheidscertificaat en een individueel identificatienummer. Dus zowel op Europees niveau als ook volgens Nederlandse regels, hadden de vogels van meneer een certificaat en een ID-nummer moeten hebben. Meneer handelde dus in strijd met de wet.
De NVWA kan maatregelen nemen om tegen de verboden invoer van vogels op te treden. Welke maatregelen dit zijn stond tot 14 december 2019 in artikel 2.42 lid 2 sub b van de Regeling handel. Inmiddels is dit artikel komen te vervallen. Sindsdien zal de NVWA zich mede op de bepalingen uit de Algemene Wet Bestuursrecht (Awb) moeten beroepen.
De NVWA kon destijds in reactie op de wetsovertreding uit slechts een vijftal maatregelen kiezen. De vogels konden onder andere in tijdelijke afzondering geplaatst worden, zoals dat in deze casus ook is gebeurd. Een maatregel die niet in de Regeling handel was genoemd, mocht niet worden toegepast, aldus de rechter in een uitspraak d.d. 14 november 2017. Aangezien in artikel 2.42 lid 2 Regeling handel aan de NVWA geen mogelijkheid werd geboden om de vogels aan een derde te vervreemden, had de NVWA de vogels niet aan iemand anders mogen meegeven. Het spreekt voor zich dat die persoon vervolgens ten onrechte eigenaar is geworden van de zangvogels van meneer.
Gelijk hebben ≠ gelijk krijgen
Ook al had meneer op grond van de wet en de rechtspraak recht op teruggave van zijn vogels, was dit niet zonder meer mogelijk aangezien de derde persoon inmiddels eigenaar was geworden van de vogels. Graag had ik meneer geholpen om of de vogels alsnog terug te krijgen of in ieder geval een schadevergoeding te vorderen van de NVWA. Meneer was echter inmiddels dusdanig moe gestreden dat hij niet door wilde gaan.
Een begrijpelijke keuze. Een juridische procedure kost tijd, geld en energie. De kosten van een procedure wegen soms niet op tegen de opbrengst. Gelijk hebben is helaas niet altijd hetzelfde als gelijk krijgen.
Heeft u vragen over de transport van dieren, neemt u dan contact op met Janina Hamann, advocaat bestuursrecht bij Delissen Martens Advocaten.