Schadevergoeding voor het verdriet van nabestaanden van verkeersslachtoffers

Affectieschade is schade als gevolg van overlijden of ernstig en blijvend letsel van naasten. Dergelijke schade gaf tot voor kort in ons wettelijke systeem nog geen recht op vergoeding. In 2010 was al eens een wetsvoorstel tot vergoeding van affectieschade verworpen. Gelukkig kan deze vergoeding voor ongevallen van op of na 1 januari 2019 wel worden gevorderd.

Met deze recente wet hebben nabestaanden van overleden slachtoffers en ook naasten van slachtoffers met ernstig en blijvend letsel als gevolg van bijvoorbeeld een verkeersongeluk, dus recht op een schadevergoeding gekregen. De hoogte van deze schade is vastgesteld in het ‘Besluit vergoeding affectieschade’.

Het gaat hierbij om een vaste kring van gerechtigden. Deze kring van gerechtigden is in de wet omschreven. De uit te keren bedragen zijn ook vastgesteld. Bij overlijden gaat het om bedragen van € 17.500,00 en € 20.000,00. Voor de kring van gerechtigden is overigens wel een in de wet opgenomen uitzonderingscategorie opgenomen.

Zo komen broers en zussen niet voor in de wettelijke opsomming van vorderingsgerechtigden. Dat vind ik persoonlijk opmerkelijk, maar dit is wel een bewuste keuze van de wetgever geweest. Alleen onder bijzondere gevallen kunnen broers en zussen affectieschade claimen. Denk dan bijvoorbeeld aan de situatie waarbij broer of zussen lange tijd samenleven en voor elkaar zorgen. Interessant hierbij is dat het Schadefonds Geweldsmisdrijven wel mogelijkheden kent voor broers en zussen.

Shockschade: voorheen ook al

Shockschade kwam al voor 1 januari 2019 voor vergoeding in aanmerking. Shockschade is niet hetzelfde als de hiervoor beschreven affectieschade, maar kan wel samenlopen. Shockschade is schade ten gevolge van psychisch letsel, veroorzaakt door de confrontatie met een ernstige gebeurtenis waarvoor een ander aansprakelijk is, met geestelijk letsel tot gevolg. Hierbij geldt dat, hoe langer de confrontatie na het incident plaatsvindt, hoe minder vaak wordt geoordeeld dat sprake is van directe confrontatie. Naast deze directe confrontatie dient ook sprake te zijn van psychisch letsel. Dat is pas aan de orde wanneer sprake is van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld. Schade in verband met het gemis door een naaste komt uitdrukkelijk niet voor vergoeding in aanmerking. Dit heeft vaak tot lastige discussies geleid en vaak oordeelde een rechter dat de schade op 50/50-basis werd vergoed.

Een aantal jaren geleden oordeelde de rechtbank Rotterdam dat het voor een deskundige niet mogelijk is om het gemis voor een naaste en shockschade te splitsen. In het betreffende geval werd de volledige schade gezien als shockschade en de volledige schade moest worden vergoed.

Goede ontwikkeling

Wat mij betreft is de nieuwe wet (en daaraan voorafgaand deze jurisprudentie) een positieve ontwikkeling. Op deze manier hoeven ingewikkelde discussies over de verhouding tussen het ‘gewone’ verdriet en het psychische letsel meer worden gevoerd. Precaire discussies kunnen dus worden vermeden. Deze wet is een bestendige oplossing om de schadevergoeding vast te stellen.

Is er al jurisprudentie over?

Op dit moment is er nog vrijwel geen jurisprudentie bekend over deze nieuwe wet. Ik kan mij voorstellen dat de jurisprudentie niet heel erg lang op zich laat wachten. Zo zal naar verwachting jurisprudentie volgen over de of iemand onder de vaste kring van gerechtigden valt. Zo vallen discussies te verwachten in geval iemand een LAT-relatie heeft. Of in het geval van de voor elkaar zorgende broer en zus.

Het mooiste zou natuurlijk zijn dat deze wet zo helder is, dat de uitkeringen op eenvoudige wijze en zonder veel onnodige discussie door de verzekeraars kunnen worden verricht. Want dat het hier steeds om precaire zaken gaat, is helder.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met mr. Maaike de Vries van De Haan Advocaten & Notarissen.