Inspectie Leefomgeving en Transport gaf in 2018 verder vorm aan signaalfunctie

DEN HAAG - In 2018 startte de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) met het uitbrengen van signaalrapportages. De ILT waarschuwt hiermee voor zaken die mis dreigen te gaan, en waarvoor niet altijd wetten of regels zijn. Afgelopen jaar publiceerde de ILT signaalrapportages over onder meer African blends, de afvalstromen van de chemische fabriek Chemours en over de vakbekwaamheid van machinisten die onvoldoende geborgd is. Dankzij deze nieuwe signaalrapportages kunnen politiek en beleid beter afwegen of voor bepaalde kwesties nieuwe of andere wet- of regelgeving nodig is. Dit staat in het jaarverslag 2018 dat op 15 mei aan de Tweede Kamer is aangeboden.

ILT-inspecteurs komen in hun dagelijks werk zowel grote als kleinere risico’s tegen die tot maatschappelijke schade kunnen leiden. Drie opvallende signaalrapportages uit 2018:

1. African blends maakte inzichtelijk dat in brandstof voor zeeschepen en benzine of diesel voor de Afrikaanse markt chemische afvalstoffen worden bijgemengd. Die zijn gevaarlijk voor mens en milieu, bijvoorbeeld omdat ze heel veel zwavel bevatten. Producenten melden niet of onvoldoende wat in de brandstoffen zit en de brandstoffen voldoen niet aan Europese regels.
2. Fluorhoudende stoffen (GenX) in het afval van Chemours kunnen op verschillende plekken in de leefomgeving in het oppervlaktewater terecht komen of de grond besmetten. De ILT constateert dat in de hele afvalketen weinig tot geen aandacht is voor deze stoffen die een gevaar vormen voor mens en milieu.
3. Vakbekwaamheid van machinisten speelt een grote rol in de spoorveiligheid. Spoorbedrijven houden de kennis en ervaring van machinisten onvoldoende op peil. Een specifiek risico vormen machinisten die ingehuurd worden voor verschillende bedrijven. Zij werken met steeds andere veiligheidssystemen, interne regels en verschillende treinen.

Signaalrapporten worden aan de bewindspersonen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aangeboden. Die leiden de rapporten, met een reactie, door aan de Tweede Kamer. Naast signaalrapporten kwam de inspectie met een aantal rapporten. Onder meer over de Staat van Schiphol, de Stint en lanceerstandaarden voor vuurwerk.

Risicogericht toezicht

De signaalrapportages volgen uit de meer informatiegestuurde en risicogerichte manier van werken die de ILT sinds 2018 hanteert. De onderwerpen waar de grootste maatschappelijke schade kan ontstaan hebben prioriteit. Op basis van een ILT-brede risicoanalyse zijn 6 programma’s opgestart en werden 4 programma’s in de steigers gezet. Binnen die programma’s wordt gekeken naar nieuwe technieken en het gebruik van (big) data. Nieuwe manieren van inspecteren met grote gerichtheid op het publieke belang. De zes programma’s zijn:

Bodem-, grond- en oppervlaktewater

Bodemverontreiniging voorkomen en duurzaam gebruik van bodem en water stimuleren. In 2018 deed de ILT dat door aandacht te geven aan het gebruik van thermisch gereinigde grond in infrastructurele projecten en het gebruik van vervuilde grond om diepe plassen, ontstaan door grind- of zandwinning,  op te vullen. Tijdens inspecties samen met Rijkswaterstaat zijn in 2018 overtredingen vastgesteld en transporten teruggestuurd.

Minder broeikasgassen

Uitstoot van synthetische broeikasgassen die schadelijk zijn voor het klimaat tegengaan. In 2018 richtte de ILT zich op illegale handel van F-gassen en lekkages in oude koelinstallaties.

Afval circulair

Het verminderen van gevaarlijk afval en afvaltransport draagt bij aan de circulaire economie. Zo had ILT aandacht voor de ontmanteling van schepen op stranden van Azië en Afrika en de export van elektronica naar Afrika.

Slim en veilig goederenvervoer over de weg

Verkeersveiligheid vergroten die ontstaat door oneerlijke concurrentie en onveiligheid binnen het goederenvervoer over de weg. Inspecteurs controleerden op oververmoeidheid, schijnconstructies met buitenlandse werknemers en overbelading.

Duurzame producten

Verminderen van de milieubelasting door apparaten. In 2018 richt de ILT zich op warmtepompen, hout- en pelletkachels en elektromotoren.

Schoon Schip

Terugdringen van de uitstoot van zwavel door zeeschepen. Met snuffelapparatuur wordt in de Rotterdamse haven de uitstoot van schepen geanalyseerd. Ook werdem met een vliegtuig boven zee controles uitgevoerd en zijn de eerste stappen gezet om met drones zwavel-overtredingen op te sporen. Daarbij is een begin gemaakt met het gebruiken van data uit satellieten die de luchtkwaliteit in beeld brengen.

Vergunningverlening en actualiteit

Naast de programma’s heeft de ILT een aantal wettelijke taken, bijvoorbeeld op het gebied van vergunningverlening. In 2018 zijn complexe vergunningsprocessen onder de loep genomen en vereenvoudigd. Meld- en aanvraagformulieren zijn gedigitaliseerd en er is een grote stap gezet in het risicogericht vergunning verlenen. Hierbij toetst de ILT aanvragen van bedrijven die vaker dezelfde vergunning aanvragen, bijvoorbeeld voor de export van afvalstoffen, op hoofdlijnen. Deze aanpak blijkt een extra prikkel voor bedrijven de kwaliteit van de aanvraag verder te verbeteren.

Incidenten en ongevallen vereisten net als voorheen de onverminderde aandacht. De lange hete zomer gaf aan hoe snel accenten in het werk kunnen verschuiven. Waar de ILT eerder lette op hoogwaterveiligheid, waren de inspecteurs in 2018 druk met schepen die vastliepen door lage waterstanden in de vaargeulen.

De ILT blijft werken aan veiligheid, zekerheid en vertrouwen in transport, infrastructuur, milieu en wonen.