Expeditie, een onmisbare schakel in de logistieke keten

De expediteur wordt niet voor niets de logistieke regisseur genoemd. Door zijn netwerk en kennis van de vervoermarkten is de expediteur de spin in het web om ladingen op hun plaats van bestemming te krijgen. Toch is de positie van de expediteur niet onbedreigd. Door de komst van e-commerce, internetplatforms en nieuwe technologie als blockchain is de expediteur op zoek naar nieuwe rollen om de meerwaarde voor verladers en vervoerders te blijven bieden.

Wat is een expediteur?

Juridisch gezien is de expediteur een lastig te duiden rechtsfiguur. Wie op het trefwoord expediteur zoekt in een juridische database vinden honderden uitspraken waarin de rechter wordt gevraagd hierover een oordeel te vormen. Anders dan een vervoerder verplicht de expediteur zich namelijk niet om te vervoeren, maar te doen vervoeren. Dat doet de expediteur door het sluiten van een of meer vervoerovereenkomsten met betrekking tot de door de opdrachtgever ter beschikking te stellen zaken. Een expediteur is dus een tussenpersoon die bemiddelt tussen de lading en de vervoerder, maar niet zelf vervoert.

Expediteur in ruime zin

Naast het bemiddelen en afsluiten van vervoerovereenkomsten verricht een expediteur in veel gevallen nog veel meer werkzaamheden, zoals laden en lossen, het in ontvangst nemen van goederen, op- en overslag. Maar ook het labelen en etiketteren, om- en overpakken en het uitvoeren van allerhande administratieve taken, waaronder het doen van douaneaangiftes. Omdat deze werkzaamheden anders dan in het vervoer geen wettelijke basis hebben zullen er goede afspraken op papier moeten worden gezet wat de inhoud van de werkzaamheden omvat en hoe de aansprakelijkheid is geregeld voor het geval er iets mis mocht gaan. De praktijk leert dat bedrijven dit maar al te vaak nalaten, met alle gevolgen van dien. Niet alleen voor de opdrachtgever, maar ook voor de dienstverlener die zich zo geconfronteerd ziet met een onbeperkte aansprakelijkheid.

Nieuwe Expeditievoorwaarden

Vrijwel iedere expediteur of bedrijf dat zich met expeditiewerkzaamheden bezighoudt, maakt gebruik van de Algemene Nederlandse Expeditievoorwaarden, beter bekend als de Fenex voorwaarden. Na jaren van trouwe dienst zijn deze voorwaarden per 1 mei 2018 aangepast. Opvallend genoeg is er nog niet veel publiciteit geweest over de nieuwe voorwaarden, behalve uiteraard naar de eigen leden of in vakbladen. Op menig website van bekende expediteurs ontbreken de nieuwe voorwaarden.

De Fenex zelf spreekt van een modernisering. Veel begrippen zijn vernieuwd en er is aangesloten bij een aantal nieuwe ontwikkelingen. De aansprakelijkheid van de expediteur is onveranderd gebleven, maar wel moet hij op bepaalde punten een extra inspanning verrichten of tijdig zijn opdrachtgever informeren of om instructies vragen voor het geval er sprake is onverwachte omstandigheden. De aansprakelijkheidslimiet is wel verhoogd, van 4.000 naar 10.000 SDR (Speciale Trekkingsrechten) bij beschadiging en of verlies van de goederen. De Fenex voorwaarden kennen in afwijking van een procedure voor de gewone rechter een speciale arbitrageregeling in het geval van geschillen. Voor eenvoudige zaken en om kosten te besparen kan ervoor worden gekozen voor één arbiter in plaats van drie.

Als u nog gebruik maakt van de vorige versie uit 2004, en u bent daarbij zeker niet de enige, dan doet u er goed aan deze te vervangen door de nieuwe voorwaarden. Zorgt u er dan wel voor dat uw klanten hier ook over zijn geïnformeerd, anders ontstaat er verwarring. Dit doet u door uw klanten en opdrachtgevers te informeren dat de vorige versie wordt ingetrokken en dat u vanaf heden gebruik maakt van de versie uit 2018. Stuurt u deze vooral ook mee of zorg voor een duidelijk link naar een website waar u de voorwaarden heeft vermeld. Doet u dat niet, dan loopt u grote kans dat de voorwaarden niet van toepassing zijn en u met lege handen komt te staan. Let op! De naam Fenex en het Fenex logo mag u uitsluitend voeren als uw bedrijf ook is aangesloten bij de Fenex, anders maakt u inbreuk op het intellectueel eigendomsrecht van Fenex. Ook zou ten onrechte de indruk kunnen worden gewekt dat uw onderneming is aangesloten bij het garantiefonds van Fenex. Op zichzelf al twee goede redenen om u als expediteur aan te sluiten bij de Fenex.

Conclusie

Bedrijven die nog met de oude voorwaarden werken wordt geadviseerd over te stappen naar de nieuwe voorwaarden die per 1 mei 2018 van kracht zijn geworden. Om gebruik te mogen maken van de aanduiding Fenex moet uw bedrijf zijn aangesloten bij de Fenex. Wilt u gebruik maken van de nieuwe voorwaarden dan zult u deze voorafgaand of uiterlijk bij het stand komen van de overeenkomst van toepassing moeten verklaren. Dit doet u door deze mee te sturen bij de offerte of door het opnemen van een duidelijke link die verwijst naar deze voorwaarden op bijvoorbeeld uw website.

Mr René de Bondt, De Haan Advocaten & Notarissen 

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel dan kunt u contact opnemen via R.deBondt@dehaanlaw.nl

Disclaimer. Hoewel aan dit artikel de grootste zorg is besteed kunnen hier geen rechten aan worden ontleend.