Incoterms en vervoer

Partijen in de internationale handel werken vaak op basis van standaard leveringsvoorwaarden, de zogeheten Incoterms. Over de relatie tussen Incoterms en de vervoerovereenkomst bestaan veel misverstanden.

Wat zijn Incoterms

Incoterms zijn standaard internationale leveringsvoorwaarden waarin de rechten en verplichtingen van de koper en verkoper worden vastgelegd. De Incoterms zijn ontwikkeld door de Internationale Kamer van Koophandel en worden wereldwijd gebruikt. In 2010 zijn de Incoterms voor de laatste maal grondig herzien. Er zijn 11 verschillende Incoterms. Deze worden aangeduid met een 3-letter combinatie. Veel gebruikte voorwaarden zijn bijvoorbeeld F.O.B. (Free on Board) en CIF (Cost Insurance and Freight).

Wat regelen de Incoterms

Met behulp van een nader over een te komen Incoterm maken koper en verkoper nadere afspraken over de levering en het vervoer van de verkochte goederen. Afhankelijk van de soort Incoterm spreken koper en verkoper wie welk deel van het vervoer regelt en betaalt, wie de export- en importdocumenten moet opmaken en vanaf welk moment het risico overgaat naar de andere partij voor het verlies of schade aan de goederen.

Incoterms en vervoer

Uiteraard moeten de goederen ook fysiek worden geleverd. Afhankelijk van de leveringsconditie zal de koper of de verkoper, een vervoerder inschakelen. Maar let op! Incoterms hebben weliswaar betrekking op het vervoer, maar ze maken formeel geen deel uit van de vervoerovereenkomst. Een vervoerder kan hier geen rechten aan ontlenen. Incoterms binden uitsluitend de partijen bij een koopovereenkomst. Dit neemt niet weg dat kennis van de Incoterms ook voor de logistiek dienstverlener van belang is. Een Incoterm geeft namelijk belangrijke informatie over wie uw opdrachtgever is en wat er van u verlangd wordt en door wie u kan worden aangesproken als er zaken misgaan. Het is belangrijk voor alle partijen om goed te weten, in welke rol en hoedanigheid men met elkaar contracteert.

Het volgende voorbeeld dat ontleend is aan een recente zaak van de rechtbank Rotterdam over een levering ex-works van tomaten en druiven naar Rusland maakt dit hopelijk duidelijk. Zowel met de tomaten als met de druiven gaat het mis. De helft van de partij druiven wordt bij aankomst geweigerd en slechts een van de twee partijen tomaten komt bij de eindklant aan. Koper stelt de verkoper aansprakelijk voor de schade en het verlies van de goederen voor een bedrag van € 45.000. Wat betreft de druiven beroept de koper zich op een in haar opdracht opgesteld expertiserapport. Uit rapport is gebleken dat de schade niet kan zijn ontstaan tijdens het transport, maar al voor inladen was ontstaan. Wat betreft de zending tomaten stelt de koper dat de verkoper de tweede partij nooit heeft geleverd. De verkoper is het hier niet mee eens en beroept zich op een afleverbewijs waarop een handtekening zou staan van de chauffeur.

De rechtbank gaat eerst de feiten langs om vast te stellen of verkoper en koper aan hun verplichtingen onder de koopovereenkomst hebben voldaan en geeft dan een oordeel over de vorderingen. De rechtbank stelt dat de levering ex works inhoudt dat de verkoper aan zijn leveringsverplichting heeft voldaan door de goederen gereed voor transport beschikbaar te stellen aan de koper. De verkoper is niet verplicht het vervoer te regelen, ook niet om de goederen te laden. Het risico voor verlies of beschadiging gaat bij het verlaten van de opslaglocatie over op de koper.

De rechtbank wijst de vordering voor de vergoeding van de schade aan de druiven af. Volgens de rechtbank rust op de koper van bederfelijke goederen de verplichting op het moment van afleveren de druiven behoorlijk te controleren, waaronder de verpakking en de wijze van stapelen. Zo nodig had de koper de lading op dat moment moeten weigeren. Door dit niet doen heeft de verkoper de druiven in deze staat aanvaard, dus inclusief de gebreken. De verkoper kan hier dan niet achteraf op terug komen. De schade komt dan ook voor rekening van de koper.

Maar ook de verkoper komt er niet helemaal zonder kleerscheuren van af. Volgens de rechtbank is vooralsnog niet voldoende komen vast te staan of de verkoper aan zijn leveringsverplichting heeft voldaan. De verkoper heeft weliswaar twee afgetekende afleverbonnen waarvan niet duidelijk is van wie de handtekening is, maar dit vindt de rechtbank onvoldoende. Hoe de verkoper dit bewijs dan wel moet leveren laat de rechtbank aan de verkoper over. Slaagt de verkoper hier niet in, dan kan de koper inderdaad aanspraak maken op ontbinding van de koopovereenkomst en terugbetaling van het aankoopbedrag.

Dit voorbeeld geeft aan hoe koper en verkoper gebonden zijn aan een leveringsconditie en dat de verkoper, anders dan vaak wordt aangenomen, ook onder een af fabriek levering wel degelijk een risico loopt. De vraag is dan ook af verkoper niet beter voor een andere leveringsconditie had kunnen kiezen, bijvoorbeeld FCA (Free Carrier). FCA houdt in dat de verkoper zorgdraagt voor de goederen met factuur, verpakking, uitvoervergunning, douaneformaliteiten bij uitvoer en kosten tot levering van de goederen aan de vervoerder, inclusief het laden. Op deze wijze heeft de verkoper veel meer grip op de lading tot aan het moment dat de koper dit overneemt. Ook kan de verkoper bewijzen dat de goederen daadwerkelijk zijn meegegeven aan de vervoerder en in dit geval zijn uitgevoerd.

Koper en verkoper zouden uiteraard nog kunnen proberen hun schade op de vervoerder te verhalen. Zowel bij de tomaten als bij de druiven lijkt dit tamelijk kansloos. Voor de druiven geldt dat er sprake is van een eigen gebrek en de schade niet tijdens het vervoer is ontstaan. Wat betreft de tomaten zal er uiteraard eerst bewijs moeten komen dat deze aan de betreffende vervoerder zijn meegegeven.

________________

Mr René de Bondt. De Haan Advocaten & Notarissen. Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel dan kunt u contact opnemen via r.debondt@dehaanlaw.nl

Disclaimer. Hoewel aan dit artikel de grootste zorg is besteed kunnen hier geen rechten aan worden ontleend.