Wie moet laden en lossen?

Het verkeerd laden, stuwen en vastzetten van de lading is een van de belangrijkste oorzaken voor schade aan de vervoerde goederen. Daarnaast kan het tot schade leiden aan het voertuig. Maar ook bij het lossen kan er schade ontstaan. In dit artikel ga ik kort in op de vraag wie er in het wegvervoer moeten laden en lossen, welke verplichtingen hieraan verbonden zijn en wat daarover is geregeld.

AVC

Wat is er eigenlijk geregeld over het laden en lossen in het vervoerrecht en waar kunnen we dit vinden? Voor het internationale wegvervoer moeten we dan eerst kijken naar de CMR  en voor het nationale vervoer in de wet en de AVC. In de CMR en de wet staat hierover echter niks. De opstellers waren kennelijk van mening dat dit soort praktische onderwerpen aan de contractspartijen zelf moest worden overgelaten.

De AVC zegt er wel iets over.  Uitgangspunt in de AVC is dat de afzender de goederen laadt (laat laden), stuwt en laat  lossen. Maar de AVC voegt hier nog iets aan toe, namelijk  tenzij anders is overeengekomen dan wel het uit de aard van de goederen of het voertuig praktisch is om het anders te doen. Met dat laten wordt overigens bedoeld dat de afzender het niet zelf hoeft te doen, maar hiervoor opdracht kan geven aan bijvoorbeeld een logistiek dienstverlener waar de goederen liggen opgeslagen.

De AVC is op dit onderdeel dus niet dwingend maar laat het aan de partijen over afwijkende afspraken te maken. Partijen mogen hiervan afwijken door middel van een contract. Bij een contract denken we in de eerste plaats aan de vrachtbrief, waarin de vervoerovereenkomst wordt vastgelegd.

Maar het kan ook een aparte raamovereenkomst zijn waarin verlader en vervoerder voor langere tijd afspraken maken. Ook kan de verplichting om te laden en lossen ontstaan uit het gebruik, afhankelijk van het type lading en soort voertuig. Vaak blijkt uit de aard van het vervoer wie wat moet doen. Denk bijvoorbeeld aan het laden en lossen van brandstoffen of bouwmaterialen met een kraan.

Rol van de afzender

De verplichting van de afzender kan overigens niet zomaar worden afgeschoven op de vervoerder. Als de afzender bijvoorbeeld niet deskundig is kan hij daarvoor iemand inschakelen die in haar opdracht en voor haar rekening de belading en stuwage doet. Wanneer de afzender zich vervolgens hieraan onttrekt en het aan de chauffeur overlaat, mag de vervoerder er niet zomaar van uitgaan dat de vervoerder de verplichting en de verantwoordelijkheid van het laden en stuwen van de afzender overneemt. Van een professionele afzender (verlader)  mag immers verwacht worden dat deze weet hoe de lading met het oog op een schadevrij transport moet worden geladen en vastgezet.

Controleplicht vervoerder

Toch houdt ook de vervoerder een verantwoordelijkheid. De vervoerder is verplicht de lading te controleren. Als de vervoerder, in de praktijk is dit natuurlijk de chauffeur, vast stelt dat er verkeerd beladen is, moet hij dit melden aan de afzender. Als de afzender weigert, kan de vervoerder de overeenkomst opzeggen of het gebrek herstellen en de kosten hiervan (in theorie) doorbelasten. Als de chauffeur echter nalaat om de lading te controleren en zo de weg opgaat en er ontstaat schade dan wordt al snel naar de vervoerder gekeken. 

Dit is uiteraard weer anders als de vervoerder niet in staat is de lading te controleren bijvoorbeeld omdat de trailer is afgesloten en verzegeld. De vervoerder doet er dan ook weer verstandig aan dit op de vrachtbrief te vermelden. Wanneer achteraf niet duidelijk is vast te stellen wie nu verantwoordelijk is voor de schade kan deze ook nog verdeeld worden.

Deze regel vinden we ook in de CMR. Hier komt dan wel meestal de rechter aan de pas nadat partijen er in onderling overleg niet uitkomen.  Een interessante uitspraak in dit verband is die van het Hof Den Haag van 7 juli 2015 waarin de vervoerder uiteindelijk voor 25 procent aansprakelijk wordt gehouden voor de schade aan de vervoerde scanapparatuur.

Conclusie

Wie moet laden en lossen is dus niet strikt geregeld. Opdrachtgever en vervoerder doen er verstandig aan vooraf vast te leggen wie er moet laden en lossen en welke eisen hier aan worden gesteld. In alle gevallen houdt de vervoerder een controle verplichting. Kan de vervoerder de lading niet controleren, dan moet dit op de vrachtbrief worden vermeld.

________________

Mr René de Bondt. De Haan Advocaten & Notarissen. Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel dan kunt u contact opnemen via r.debondt@dehaanlaw.nl

Disclaimer. Hoewel aan dit artikel de grootste zorg is besteed kunnen hier geen rechten aan worden ontleend.