Beroepschauffeur? Een zeer zware verantwoordelijkheid
Rechters zien vrachtwagenchauffeurs niet als gewone verkeersdeelnemers. De oplettende lezers van mijn columns zal dat niet ontgaan zijn. Op een beroepschauffeur rust een zeer zware verantwoordelijkheid om altijd goed op te letten. Omdat een fout in het verkeer catastrofale gevolgen kan hebben.
Het is vrijdag 30 september 2016 rond de klok van vier uur. Op de A7 bij Joure gaat het gruwelijk mis als een vrachtwagenchauffeur een file over het hoofd ziet. Hij knalt met zijn 16 ton zware combinatie tegen een stilstaande Seat. Beide auto's vliegen in brand en de bestuurder van de onfortuinlijke Seat komt te overlijden.
Een file over het hoofd zien is voor iedere automobilist bijna een garantie op een veroordeling, maar voor een vrachtwagenchauffeur zeker. Dat komt door de zogenaamde Garantenstellung. Kort gezegd: van beroepschauffeurs wordt een grotere alertheid verwacht. Niet alleen om altijd op te letten, maar ook om rekening te houden met bekende knoop- en knelpunten en verhoogd filegevaar.
Een rechtbank gaat uit van feiten. En die zijn in deze zaak behoorlijk in het nadeel van de vrachtwagenchauffeur. Zo staat er op een afstand van twee kilometer voor de plaats van het ongeval een oranje verkeersbord met de tekst: 'Kans op file'. Daarna volgt nog een bord met de tekst: 'Knooppunt Joure'. Daar blijft het echter niet bij. Er volgen nog borden met 'einde rijstrook', 'einde autosnelweg' en is er een waarschuwing voor een naderende rotonde.
De vrachtwagenchauffeur minderde ondanks een overschot aan borden zijn snelheid niet. Hij was meerdere malen gewaarschuwd, maar reageerde niet. Maar daar blijft het niet bij. Getuigen die voor en achter de vrachtwagen reden, verklaarden allemaal de drukte voor hen wel gezien te hebben. Sterker nog: twee getuigen besloten om hun alarmlichten aan te zetten om zo het overige verkeer te waarschuwen voor de drukte die voor hen lag. Die oplettende getuigen reden ook nog eens voor de combinatie van de vrachtwagenchauffeur.
De rechtbank kan niet anders dan concluderen dat de naderende file voor de chauffeur zichtbaar moet zijn geweest. Hij reageerde echter niet en dus stelt de rechtbank vast dat de man gedurende langere tijd onoplettend is geweest. Niet zo''n gekke gedachte ook, zowel getuigen als de man zelf verklaarden dat de vrachtwagen in het geheel niet heeft geremd.
Waarom de chauffeur de file niet heeft gezien, is en blijft een raadsel. De rechtbank constateert dat het droog en helder weer was, dat de man op een recht stuk weg reed en het zicht mede door zijn verhoogde positie in de cabine goed moet zijn geweest. Zelf kan de man zich niets meer van het voorval herinneren.
Vlak na de enorme klap had de chauffeur nog wel een herinnering. Hij vertelde toen tegen een getuige dat hij even kort op zijn navigatie had gekeken. Voor de rechtbank een reden om aan te nemen dat hij zich af heeft laten leiden.
De chauffeur is dus behoorlijk te kort geschoten. Dat is wel duidelijk. Volgens de richtlijnen staat op het veroorzaken van een dodelijk ongeluk in het verkeer (zonder de rol van alcohol) een werkstraf van 240 uur en een rijontzegging van twaalf maanden.
Die richtlijnen geven echter slechts een indicatie. Een rechtbank mag en kan afwijken en doet dat in de regel ook. Een straf kun je gerust zien als een soort optelsom van positieve en negatieve kanten. In dit geval ziet de rechtbank ook wel dat de chauffeur zelf veel last heeft van het gegeven dat hij verantwoordelijk is voor de dood van een ander. De man heeft hulp gezocht en is nooit eerder in aanraking geweest met Justitie.
Al met al komt de rechtbank tot een werkstraf van 180 uur en een rijontzegging van twaalf maanden, waarvan de helft voorwaardelijk. Ook moet de chauffeur twee nabestaanden financieel schadeloos stellen.
De rechtbank ziet best in dat een rijontzegging lastig is voor een chauffeur, maar wijst er op dat zijn werkgever al heeft gezegd dat de man niet ontslagen zal worden. Er zal passend werk voor hem worden gezocht.
Al met al blijkt ook uit deze zaak weer zonneklaar dat een beroepschauffeur met alles rekening moet houden en altijd op zijn hoede moet zijn. De Garantenstellung reist altijd mee.