Clicky


De dood kan altijd in de buurt zijn

De dood kan altijd in de buurt zijn
24-05-2016 09:58 | Column Verkeersrecht | auteur Chris Klomp

Het zal u niet ontgaan zijn. Vrachtwagenchauffeurs komen na een ongeluk zelden tot nooit in de cel terecht. Een ongeluk blijft immers vaak een ongeluk. Een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Leggen rechters dan nooit een celstraf op? Jazeker wel.

Het is 24 mei 2014, in de buurt van Nijkerk. Op het scherm van de meldcentrale regent het berichten. Twee traumahelikopters stijgen op. Een zee aan zwaailichten snelt naar de A28. Het is chaos. Op een stuk snelweg waar werklieden aan de weg werken is het goed mis. Mensen zitten bekneld in hun auto en kermen van de pijn. Slachtoffers die niet gewond zijn worden in een naburig hotel opgevangen. Een vrachtwagenchauffeur wordt naar het ziekenhuis gebracht. De politie rijdt mee en houdt de man aan.

Klassieker

Het ongeluk is helaas een klassieker. Een vrachtwagenchauffeur met een zware combinatie die te laat een file opmerkt en met zijn enorme gewicht een rij stilstaande auto’s in elkaar drukt. De klap is zo groot dat enkele auto’s letterlijk van de weg af worden geworpen. De ravage is enorm, de gevolgen vreselijk. In de eerste auto zit een vrouw, net achttien weken zwanger. Door de enorme klap loopt ze fataal hersenletsel op. Met haar sterft ook het ongeboren kind. Andere automobilisten in de rij lopen zwaar letsel op, maar overleven de klap.

Het is aan de rechtbank om te bekijken hoe groot de schuld van de chauffeur werkelijk is. Volgens vaste jurisprudentie is het gevolg van de klap niet maatgevend voor de mate van schuld. Dat is ook logisch, een kleine fout kan desastreuze gevolgen hebben. Een enorme blunder kan met een sisser aflopen. In dit geval ziet het er echter juridisch een stuk minder rooskleurig uit voor de chauffeur.

Ankers

Allereerst ontdekt de politie dat de combinatie al geruime tijd 91 kilometer per uur reed waar tachtig kilometer is toegestaan. Ten tweede blijkt uit onderzoek dat de chauffeur meerdere borden is gepasseerd met waarschuwingen voor filevorming. Niet alleen statische borden, maar ook nog eens twee duidelijk zichtbare displays met knipperende signalen. Ten derde blijkt uit onderzoek dat de zware combinatie geen moment in de ankers is gegaan. De truck boorde zich met onverminderde snelheid in de file.

De chauffeur zelf zegt zich geen file te hebben kunnen herinneren. Hij zag ineens rode remlichten voor hem en toen was het al te laat. Helaas voor hem komen getuigen met een ander verhaal. Zij hebben de waarschuwingsborden wel degelijk gezien op de lange rechte weg in de aanloop naar de file. Zij zagen wel de automobilisten die met alarmlichten aan de file naderden. Voor de rechtbank meer dan genoeg reden om aan te nemen dat de file goed zichtbaar was en dat er ook via borden nadrukkelijk werd gewaarschuwd voor naderend gevaar.

Verhoor

Uit het verhoor van de chauffeur blijkt dat hij als internationaal vrachtwagenchauffeur al zeventien jaar ervaring heeft en wekelijks op de A28 rijdt. Hij kent de weg. Op hem rust een zware verantwoordelijkheid naar zijn medeweggebruikers. De rechtbank velt een oordeel:

Verdachte, ten tijde van het delict 63 jaar, heeft op de A28 een zeer ernstig verkeersongeval veroorzaakt. Hij is met zijn vrachtwagen met een snelheid van 91 kilometer per uur, zonder te remmen, op een file met stilstaande en langzaam rijdende auto’s ingereden. Daardoor is een kettingbotsing ontstaan waarbij zeven auto’s direct betrokken waren.

Verdachte reed in een (zwaar) beladen vrachtwagen. De automobiliste in de auto voor hem, maakte geen schijn van kans toen hij haar auto raakte. Zij, [slachtoffer 1] , is dan ook ten gevolge van het ongeval overleden. Daarnaast heeft [slachtoffer 5] zwaar lichamelijk letsel opgelopen en heeft [slachtoffer 3] zodanig lichamelijk letsel opgelopen, dat daaruit tijdelijke ziekte of verhindering in de uitoefening van de normale bezigheden is ontstaan. Doordat verdachte zich niet heeft gehouden aan de verkeersregels, hebben [slachtoffer 1] en haar nog ongeboren kind het leven verloren en heeft hij de nabestaanden van [slachtoffer 1] vreselijk en onherstelbaar verdriet veroorzaakt. Zij zullen verder moeten leven met het gemis van hun dierbaren. Ook bij [slachtoffer 5] en haar naasten, [slachtoffer 3] en alle overige betrokkenen van het ongeval heeft hij ernstig leed veroorzaakt. De ingrijpende, onherstelbare gevolgen die het ongeval voor de nabestaanden van [slachtoffer 1] en voor [slachtoffer 5] heeft gehad, zijn ter terechtzitting tot uitdrukking gebracht in aangrijpende slachtofferverklaringen.

Bij het bepalen van de strafmaat heeft de rechtbank in de eerste plaats rekening gehouden met het feit dat verdachte gedurende een langere tijd met een constante snelheid van 91 kilometer per uur heeft gereden terwijl hij ter plaatse maar 80 kilometer per uur mocht. De rechtbank rekent het verdachte echter met name aan dat hij de file - én de waarschuwingsborden voor de kans op een file - in het geheel niet heeft gezien terwijl daar alle gelegenheid toe was. Hij had deze borden kunnen en moeten zien en heeft dus voor een langere tijd niet of onvoldoende opgelet. Dit maakt dat de rechtbank vindt dat sprake is van grove schuld bij verdachte aan het ontstaan van een verkeersongeval.

Er is aldus sprake van een grove verkeersfout, met zeer ernstige gevolgen. De rechtbank rekent verdachte, die ten tijde van het ongeval 17 jaar ervaring had als internationaal vrachtwagenchauffeur (ook in Nederland), het voorgaande zwaar aan en neemt bij het bepalen van de strafmaat een onvoorwaardelijke gevangenisstraf als uitgangspunt gezien de LOVS-oriëntatiepunten. Nu verdachte in Portugal woont én vanwege de ernst van het verwijt en de zeer ingrijpende gevolgen ligt een werkstraf niet in de rede.

Daarnaast acht de rechtbank gelet op de aard en ernst van de feiten een onvoorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid passend en geboden. De rechtbank ziet in dat ook verdachte de gevolgen van zijn handelen niet heeft gewild. Zij zal echter niet afwijken van het uitgangspunt om aan verdachte een gevangenisstraf op te leggen, nu de effecten van de ontzegging van de rijbevoegdheid – die enkel in Nederland en niet in Portugal geldt – buitengewoon gering zullen zijn.

Straf

Al met al komt de rechtbank tot een gevangenisstraf van acht maanden, waarvan vier maanden voorwaardelijk en een rijontzegging van dertig maanden. De enige reden dat de helft voorwaardelijk is, komt door de tijd die is verstreken tussen het ongeluk en de rechtszaak. Een pittige straf voor een chauffeur die voor zijn inkomsten afhankelijk is van zijn rijbewijs.

Uiteindelijk is het vonnis een optelsom van fouten en factoren waardoor de rechtbank een celstraf niet meer kan passeren. De te hoge snelheid, het volstrekt missen van duidelijke waarschuwingsborden, het feit dat er niet eens geremd is, de ervaring en woonplaats van de chauffeur en de ernstige gevolgen voor zo veel mensen. Voor de chauffeur is het een harde straf. Voor de rechtbank het zoveelste signaal dat er op vrachtwagenchauffeurs een enorme verantwoordelijkheid rust om altijd en overal op te letten. Simpel omdat de dood altijd in de buurt kan zijn.

Chris Klomp