'Nederlandse academici in foute tijdschriften'

AMSTERDAM - Honderden Nederlandse academici hebben de laatste jaren wetenschappelijke artikelen gepubliceerd in tijdschriften met een twijfelachtige reputatie. Het gaat om tijdschriften die tegen forse betaling en zonder enige kwaliteitsbeoordeling ingezonden artikelen publiceren, meldt de Volkskrant op basis van gegevens van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), dat eerder met de Panama Papers kwam.

Onder de Nederlandse academici die in dit soort 'neptijdschriften' hebben gepubliceerd, zijn ook bekende wetenschappers als farmaceut Jaap Goudsmit en viroloog Ab Osterhaus, veelal als laatste auteur in artikelen van medewerkers of promovendi, aldus de krant die exclusief inzage kreeg in de gegevens van het ICIJ.

In juli publiceerde het ICIJ al over dit soort praktijken, na een analyse van 175.000 wetenschappelijke artikelen van vijf van 's werelds grootste pseudowetenschappelijke platforms zoals het Indiase Omics en het Turkse Waset. Een aantal van deze uitgevers zou gerichte mails sturen naar wetenschappers die onder druk staan om zo veel mogelijk te publiceren. Het aantal publicaties van de top van de pseudowetenschappelijke online-uitgevers is volgens ICIJ sinds 2013 verdrievoudigd. De Amerikaanse autoriteiten zijn volgens The Indian Express een onderzoek begonnen naar Omics wegens vermeende frauduleuze claims.

Volgens de Volkskrant staan in de databank van het ICIJ-collectief, die de periode van 2012 tot 2018 bestrijkt, zo'n driehonderd artikelen van zeker 750 Nederlandse wetenschappers die bij Omics publiceerden. Verder publiceerde Waset honderd zogenoemde conferentiepapers van ongeveer vijfhonderd auteurs van Nederlandse instellingen.

Nederlandse wetenschappers werken volgens een woordvoerder van de KNAW mee aan 100.000 wetenschappelijke publicaties per jaar. Zij hebben er volgens haar niets aan in neptijdschriften te publiceren. "Waar wij naar kijken in de wetenschap is de kwaliteit, niet de kwantiteit.'’ Dat Nederlanders toch in dit soort tijdschriften opduiken, kan komen door samenwerkingen, denkt ze. "Veel publicaties zijn samenwerkingen van wetenschappers uit veel verschillende landen.’’