Gastcolumn: Is de wet Macron geen wassen neus?

In Frankrijk bestaat sinds iets meer dan een jaar de wet Macron. Vanuit het Frans vertaald: de wet voor “groei, activiteit en gelijke economische kansen.” De wet bevatte enkele hervormingen om de Franse economie en werknemers te beschermen, met als doel de Franse concurrentiepositie en koopkracht te verbeteren. De wet had enorme invloed op de transportsector.

Speerpunt van de wet was om de oneerlijke concurrentie van “goedkope” buitenlandse chauffeurs uit landen als Polen en Litouwen tegen te gaan. Iedere chauffeur die in Frankrijk een laad- of losadres heeft moet verplicht het Franse minimumloon (SMIC) ontvangen: € 9,73 per uur.

Toch hebben verhalen van uitgebuite chauffeurs uit Oost-Europa en sociale dumping in het wegtransport nog steeds de overhand. Daarom is dit, nu iets meer dan een jaar later, een mooi moment om te bekijken wat voor invloed de wet echt heeft.

Allereerst leverde de wet voor veel vervoerders een hoop gedoe op, waar weinigen op zaten te wachten. Wij moeten, als Frankrijk vervoerder, voor iedere chauffeur afgezonderd, maandelijks bewijs aanleveren bij onze Franse vertegenwoordiger. Deze bevatten de loonstroken en bewijs van effectieve betaling. Kortom, iedere maand ontzettend veel administratieve rompslomp.

Dan de controle

De boetes zouden oplopen tot duizenden euro’s. Toch zet ik vraagtekens bij de uitvoering en haalbaarheid van de wet. Dit systeem is immers bijzonder fraudegevoelig. Hoe controleert men wat in Oost Europa aan chauffeurs uitbetaald wordt? Loonstroken en bankafschriften zijn immers vervalsbaar.

Zelf rijden wij met 110 Franse chauffeurs binnen Frankrijk. Geen van onze chauffeurs zegt ooit controle te hebben gehad. Ook navraag bij collega-vervoerders levert hetzelfde resultaat: er is amper controle. Zelfs bij chauffeurs met Oost-Europese kentekens.

De enige tendens die ik hoor, is dat Franse vervoerders meer Franse chauffeurs aannemen. Maar om harde bewijzen voor bovenstaande te leveren is niet zo makkelijk. Wel geven de volgende voorbeelden een verhelderend beeld.

Huidige gang van zaken

In Oost-Europa worden chauffeurs op verschillende manieren betaald. Ook dit maakt controle wat lastig. Sommige chauffeurs worden per dag dat zij onderweg zijn betaald. Zo worden weekenden ook betaald. Nu zijn veel chauffeurs 4 weken onderweg en vervolgens 1 of 2 weken thuis. Tijdens de weken dat zij thuis zijn, krijgen zij dan weer niet betaald. Hoe vergelijken we dit naar Franse maatstaven?

Een beperkt aantal chauffeurs wordt per kilometer betaald. Tijdens gesprekken met Oost-Europese chauffeurs, hoor ik dat sommigen zo’n 10 cent per kilometer betaald krijgen.

Uitgaande van het wettelijk maximum aantal rij-uren en het maximaal mogelijk gemaakte kilometers, komt dit neer op € 7 per uur. Dan rekenen we de werkuren tijdens het laden, lossen en de verplichte pauzes niet eens mee.

Een nog duidelijker voorbeeld. Het gemiddelde salaris van Poolse internationale chauffeurs is € 855 per maand. Dit betekent wederom minder dan € 5 per uur. En wederom gaan we uit van een werkweek met slechts 45 rij-uren. Het laden, lossen en de verplichte pauzes rekenen we weer niet eens mee.

Daarnaast liggen in Polen de lonen gemiddeld nog hoger dan in landen als Litouwen en Roemenië. Uitgaande van gemiddelden, kunnen chauffeurs uit deze landen dus nooit aan de Franse eisen voldoen. Dit is niet zo raar. De minimumlonen van deze Oost-Europese landen liggen allemaal onder de € 500 per maand.

Conclusie

Het blijven aannames en het is onmogelijk om harde bewijzen te geven. En logisch redenerend hoeven we de wet Macron niet meteen een wassen neus te noemen. De wet is immers een interessant begin in het streven naar gelijk loon binnen Europa. Wel toont de praktijk aan dat het doel voorlopig onhaalbaar is.

Auteur: Orlando van Wijngen van Van Wijngen Transport