ABN-AMRO: Is er toekomst voor droge bulk?

AMSTERDAM - De droge bulk overslag loopt al een aantal jaren terug.  Sinds 2008 is de overslag van droge bulk in de haven van Rotterdam met 7% afgenomen. Is dit een trend die doorgezet gaat worden?

Steenkolen: milieu impact zorgt voor daling

De belangrijkste oorzaak van een toekomstige daling van het vervoer van steenkolen, zal het klimaatbeleid van de EU zijn. Steenkool is de meest vervuilende grondstof  voor het produceren van energie. Maar liefst 17% van de broeikasgas uitstoot in de EU is toe te wijzen aan kolencentrales. Niet voor niets is het terugdringen van kolengebruik een belangrijk onderdeel in het  behalen van de klimaatdoelstellingen, zoals die door de EU zijn vastgesteld. Maar er staan ook andere zaken op het spel. Werkgelegenheid en het risico voor een instabiele energievoorziening zijn redenen voor de Duitse regering om het sluiten van kolencentrales kritisch te bekijken. 

Toch wijzen alle signalen erop, dat het gebruik van kolen verminderd gaat worden. Dit zal naar alle waarschijnlijkheid geleidelijk gaan, om de nadelen zoals banenverlies en volatiliteit in energie zoveel mogelijk op te kunnen vangen. Volgens een recent uitgebracht rapport van de onderzoekers van Agora-energiewende heeft Duitsland geen andere keus dan het uitfaseren van kolengebruik om aan de klimaatdoelen te voldoen. Ze geven hierbij 2040 aan als streefdatum om alle kolencentrales te sluiten. De Duitse regering heeft hier nog geen uitspraak over gedaan. Energie door kolen zal dan opgevangen moeten worden door energie uit alternatieve bronnen zoals wind en zon.

IJzererts en cokeskolen: staalindustrie staat voor uitdagingen

De productie van goedkoper staal in China zorgt voor sterke concurrentie, met export van goedkoop staal vanuit China als gevolg. De productie van staal in China is de afgelopen vijftien jaar vijf keer zo groot geworden.  Een belangrijke oorzaak voor de enorme productiegroei is de economische groei van China. Een groeiende middenklasse en grote infrastructurele- en bouwprojecten zorgden voor een sterk toegenomen staalbehoefte. Maar die behoeft neemt af nu de Chinese economie afkoelt en de dienstensector inmiddels al met meer dan 50% de belangrijkste sector van het land is geworden. En dat terwijl de productie van staal blijft toenemen.

De overcapaciteit vormt een probleem voor de Europese staalindustrie die op prijs maar moeilijk kan concurreren met het Chinese staal. Toch is er volgens analisten zeker wel een toekomst weggelegd voor de Europese staalindustrie. De sector zou in staat moeten zijn om competitief te blijven door het produceren van kwalitatief hoogwaardig staal en door productinnovaties, waarmee de toepassingen uitgebreid worden en/of in lijn worden gebracht met de veranderende verwachtingen van de grootste afnemers: de bouw en de auto-industrie.

Voor de bouw in Europa is de afnemende bevolking een punt van zorg. De Verenigde Naties geeft in haar prognoses aan dat Europa een bevolkingsdaling van 4,3% te wachten staat in de periode 2015-2050. Het is het enige werelddeel waarvoor een daling wordt voorspeld.Een kwart van alle Europeanen zijn momenteel 60 jaar of ouder, in 2050 zal het aantal overledenen met 32 miljoen het aantal geboorten overstijgen volgens de prognoses van de Verenigde Naties. Volgens de VN is het enige wat de kleinere wordende bevolking kan tegengaan een toename van de immigratie.

De Europese demografie vormt ook een probleem voor de autoverkopen. Niet alleen krimpt de bevolking, het auto bezit is hier hoog. Dat is anders in andere werelddelen. In Azië groeit de bevolking en met name de groei van de middenklasse in Azië vergroot de afzetmarkt voor de auto-industrie. Daarentegen kunnen andere ontwikkelingen zoals het delen van auto’s, het gebruik van andere materialen en technische ontwikkelingen een negatieve  invloed hebben op de verkoop van auto’s en het gebruik van staal op de langere termijn.

Agribulk: groeiende wereldbevolking een kans

We zagen al dat de bevolkingsgroei in Europa naar alle waarschijnlijkheid zal afnemen, maar in andere werelddelen neemt die toe. Met name in Afrika verwacht de Verenigde Naties een behoorlijke groei. De voedingsmiddelenindustrie in Europa kan hiervan profiteren, doordat de efficiëntie waarmee Europa voedsel produceert ervoor zorgt dat de kosten laag liggen. Hierdoor heeft de EU een groot concurrentievoordeel in deze sector.

Circulaire economie: hergebruik grondstoffen onvermijdelijk

Een overkoepelende trend die invloed heeft op de delving en het gebruik van grondstoffen is de circulaire economie. Nederland besteedt als voorzitter van de EU relatief veel aandacht aan de circulaire economie. Dit concept heeft als doel, om het lineair gebruik van grondstoffen tegen te gaan. Bij het lineair gebruik  gaan grondstoffen het productieproces in om aan het einde van de waardeketen door de consument te worden gebruikt en weggegooid. In de circulaire economie wordt hergebruik en beter gebruik van grondstoffen gestimuleerd. De uitputting van een aantal grondstoffen en de klimaatdoelstellingen zorgen ervoor dat de circulaire economie steeds meer onder de aandacht komt. Het concept van hergebruik en de circulaire economie bestaat al een tijd, maar een aantal ontwikkelingen die de laatste jaren in een stroomversnelling zijn beland zorgen ervoor dat de circulaire economie steeds dichterbij komt. Zo is materiaalinnovatie een belangrijk element in de circulaire economie, hierdoor wordt hoogwaardig hergebruik mogelijk gemaakt.

Daarnaast heeft de deeleconomie de weg vrij gemaakt voor gebruik in plaats van bezit. Een belangrijk voorbeeld is Philips, die geen lampen verkoopt, maar licht.  Maar ook het delen van een auto is een manier om bezetting te verbeteren en verspilling te voorkomen. Het Internet Of Things, dat apparaten steeds slimmer maakt, draagt hier ook aan bij. Zo kunnen apparaten bijvoorbeeld informatie over hun locatie, hun conditie en beschikbaarheid communiceren. Dit laatste zorgt voor een betere bezetting van materieel. De andere aspecten zorgen voor efficiëntie van vervoer of reparatie. Al deze ontwikkelingen hebben als doel om het gebruik van (nieuwe) grondstoffen terug te dringen en dit heeft uiteraard impact op het toekomstig vervoer van deze goederen.