Binnenvaart stagneert ondanks EU gefinancierde inspanningen

LUXEMBURG - Uit een verslag dat de Europese Rekenkamer (ERK) dinsdag heeft gepubliceerd, blijkt dat de door de EU gefinancierde inspanningen om het vrachtvervoer in Europa te verschuiven van de weg naar de binnenvaart de laatste 15 jaar weinig vooruitgang heeft opgeleverd.

Volgens de EU-controleurs zijn de projecten die de EU gecofinancierd heeft in het kader van een strategie om het gebruik van binnenwateren te intensiveren, niet doeltreffend uitgevoerd. Er werd niet meer gebruik gemaakt van de binnenvaart als alternatief voor wegvervoer en de bevaarbaarheid is niet verbeterd.

"Eén binnenvaartschip op de rivier kan honderden vrachtwagens op de weg vervangen en dus files, vervuiling en ongelukken in de gehele EU terugdringen. Vrachtvervoer verschuiven van de weg naar het netwerk van rivieren en kanalen kan voordelen opleveren voor alle EU-burgers. Maar de ontwikkeling van deze vervoerswijze blijft, meer dan tien jaar nadat de EU dit tot prioriteit heeft uitgeroepen, achter bij het weg- en spoorvervoer", aldus Iliana Ivanova, het voor het verslag verantwoordelijke ERK-lid.

"Voor een verbonden Europa met een duurzame vervoersstrategie moet de EU zich meer inspannen om haar waterwegen te verbeteren en een evenwichtiger verdeling te creëren voor vervoersmogelijkheden over de weg, het spoor en het water."

De impact van de EU-financiering voor vervoer over rivieren en kanalen in Europa is gering doordat knelpunten niet worden weggewerkt, een van de belangrijkste voorwaarden in de strategieën van de EU inzake de ontwikkeling van de binnenvaart. Deze knelpunten zijn bijvoorbeeld bruggen die niet hoog genoeg zijn, inefficiënte sluizen en delen van rivieren of kanalen die niet breed genoeg zijn voor de verkeersvolumes.

De lidstaten hebben weinig aandacht besteed aan binnenwateren, ondanks het feit dat de Commissie er al in 2011 een prioriteit van maakte om een verschuiving te bewerkstelligen van het wegvervoer naar milieuvriendelijker vervoerswijzen. De kosten voor het wegwerken van alle knelpunten binnen het trans-Europese netwerk zijn veel hoger dan de beschikbare middelen uit de EU-begroting. Om dit gat te dichten is aanvullende financiering nodig uit nationale en/of particuliere bronnen. De controleurs constateerden ook dat er geen coherente algemene strategie was van de lidstaten die verbonden waren via belangrijke watercorridors en dat in de EU-strategieën onvoldoende aandacht werd besteed aan rivieronderhoud en politieke en milieuoverwegingen.

Ter verbetering van de doeltreffendheid van de EU-financiering van het vervoer over de binnenwateren doen de controleurs de volgende aanbevelingen:

• de lidstaten moeten prioriteit geven aan binnenvaartprojecten met de grootste en meest directe voordelen;
• de Commissie moet haar financiering richten op projecten waarbij reeds vergevorderde plannen bestaan voor het wegwerken van knelpunten.

Met het oog op een betere coördinatie tussen de lidstaten moet de Commissie:

• een diepgaande analyse uitvoeren van de potentiële markt en de mogelijke voordelen van de binnenvaart op verschillende riviersecties en de uitvoering coördineren van het TEN-V-kernnetwerk in de lidstaten;
• afspraken maken met de lidstaten over specifieke en haalbare doelstellingen voor het wegwerken van knelpunten;
• de rechtsgrondslag versterken, zodat de vereisten met betrekking tot verslaglegging aangaande de bevaarbaarheid van de waterwegen worden uitgebreid en de lidstaten ertoe worden verplicht op gecoördineerde wijze nationale plannen voor het onderhoud van binnenlandse waterwegen uit te werken.