Politie doodt waarschijnlijke dader Denemarken
KOPENHAGEN - KOPENHAGEN - De politie in Denemarken heeft zondagochtend een man doodgeschoten die waarschijnlijk de dader was achter de schietpartijen op een bijeenkomst over de vrijheid van meningsuiting en op een synagoge in Kopenhagen. Daarbij kwamen twee mensen om het leven en raakten vijf agenten gewond. "Op dit moment wijst niets erop dat er ook andere daders waren", zei politieonderzoeker Jörgen Skov.
De gebeurtenissen in Kopenhagen doen denken aan de terreuraanslagen in Parijs in januari, die aan zeventien mensen het leven kostten. Ook daar waren een symbool van de vrijheid van meningsuiting en een joodse locatie doelwit. De Deense veiligheidsdienst PET sprak van een terreuraanslag.
De schutter in Kopenhagen werd uiteindelijk in de wijk Nörrebro in een vuurgevecht gedood. PET-directeur Jens Madsen maakte de naam van de verdachte niet bekend, maar zei dat hij al op de 'radar' stond van de dienst. Madsen zei dat de dader geïnspireerd kon zijn door de gebeurtenissen in Parijs, maar ook door materiaal dat is verspreid door de groep Islamitische Staat of anderen.
"Denemarken is getroffen door terreur", zei de Deense premier Helle Thorning-Schmidt. "Wij weten niet wat het motief was van de veronderstelde dader, maar wij weten dat er krachten zijn die Denemarken willen treffen. Zij willen onze vrijheid van meningsuiting beperken."
Zaterdagmiddag vuurde een schutter met een automatisch wapen een regen van kogels door een raam van een cultureel centrum. Binnen was een discussie gaande over de vrijheid van meningsuiting, waaraan ook een cartoonist, Lars Vilks, deelnam die door zijn tekeningen van de profeet Mohammed niet meer zonder politiebegeleiding over straat kan. Hij overleefde de schietpartij, maar een 55-jarige man kwam om en drie agenten raakten gewond.
Na middernacht werd een man gedood die buiten een synagoge de wacht hield en raakten twee agenten gewond. De schutter ging er daarna te voet vandoor. Hij keerde terug naar een adres dat door de politie in de gaten werd gehouden en stuitte daar op agenten.
Een van de twee slachtoffers van de schutter was de Deense documentaire filmmaker Finn Nörrgaard. Henrik Bo Nielsen van het Deense Filminstituut zei geschokt en kwaad te zijn dat Nörrgaard werd gedood terwijl hij een discussie bijwoonde over kunst en de vrijheid van meningsuiting.
Het joodse slachtoffer was 34-jarige Dan Uzan. Hij hield de wacht aan de achterkant van de synagoge tijdens een bat mitzvah toen hij in het hoofd werd geschoten.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu deed een oproep aan Europese joden om naar Israël te komen. "Weer zijn joden op Europese bodem vermoord omdat ze joden zijn. Deze golf van aanslagen zal naar verwachting doorgaan, net als moorddadige antisemitische aanvallen. Joden verdienen veiligheid in elk land, maar wij zeggen tegen onze joodse broeders en zusters: Israël is jullie thuis."
Ook de Britse premier David Cameron, de Duitse bondskanselier Angela Merkel en EU-raadsvoorzitter Donald Tusk veroordeelden de aanslagen. De voorzitter Europese Joodse Vereniging, rabbijn Menachem Margolin, zei dat Europese leiders te weinig doen om antisemitische aanslagen en vooroordelen tegen te gaan. Hij eiste 24 uur per dag bewaking van joodse instellingen in Europa.
De Zweedse tekenaar Vilks (68) heeft sinds de publicatie van zijn Mohammedcartoons tal van doodsbedreigingen ontvangen. Tegen Associated Press zei hij dat hij waarschijnlijk het doelwit van de eerste schietpartij was. "Welk ander motief is er? Het is mogelijk dat dit geïnspireerd is door Charlie Hebdo", zei hij. (Novum)