Maatschappelijke effecten accijnsverhoging op diesel en lpg onderzocht

ZOETERMEER - Met de verhoging  van de accijns voor diesel en lpg is de prijs aan de pomp in Nederland hoger geworden dan in Duitsland en België. Vooral in de grensstreek heeft dit geleid tot belangrijke negatieve effecten. In opdracht van BOVAG heeft Panteia de maatschappelijke effecten hiervan onderzocht. Er is gebruik gemaakt van de brandstofmonitor van BOVAG/NOVE, cijfers van het CBS en de Monitor Grenzeloos Winkelen (2009). Voor het bepalen van de economische effecten is gebruik gemaakt van het PRISMA-model. Dit (sector) model van de Nederlandse economie is door Panteia ontwikkeld.  

Zowel inwoners van de Nederlandse grensstreek als internationale transporteurs tanken vaker in Duitsland of België in plaats van Nederland. Deze ontwikkeling heeft er toe bijgedragen dat het verkoopvolume van diesel in 2014 met 500 miljoen liter is gedaald ten opzichte van 2013. De verkoop van lpg daalt met 102 miljoen liter. De daling in het verkoopvolume is voor een deel ook toe te schrijven aan steeds zuiniger wordende auto’s.

Uit het onderzoek blijkt verder dat de sterke afname van het verkoopvolume niet zorgt voor minder accijnsinkomsten voor het rijk. De accijnsverhoging op diesel was procentueel hoger dan de daling van het verkoopvolume. Wel loopt het rijk een deel van de accijnsinkomsten mis doordat er meer buiten de Nederlandse grenzen wordt getankt. Voor 2014 zullen deze misgelopen inkomsten uitkomen op ongeveer 243 miljoen euro, naast de 15 miljoen euro aan misgelopen accijnzen door de verminderde vraag.

Ook blijkt uit het onderzoek dat vooral tankstations in de grensstreek een sterke daling in de verkoop merken. Op termijn zal dit voor een aantal tankstations sluiting betekenen. De overige tankstations zullen minder personeel in dienst hebben. Het effect hiervan op de werkgelegenheid is dat er binnen twee jaar 330 fulltime banen zullen verdwijnen. Met de overige effecten meegerekend, het niet-regio gebonden tanken en de algemene vraaguitval, komt het totale banenverlies bij tankstations in heel Nederland op termijn uit op ruim 700 fulltime banen.

Een ander effect van de accijnsverhoging op diesel en lpg is de krimp van consumentenbestedingen. Dit heeft weer een negatief effect op de Nederlandse economie en werkgelegenheid. De extra accijnsinkomsten vloeien niet terug in de economie, omdat deze worden gebruikt om het overheidstekort te beperken. Dit heeft een lager nationaal inkomen en daarmee een afname van de werkgelegenheid tot gevolg. De afname van de werkgelegenheid door minder consumentenbestedingen  wordt geschat op 5.500 fulltime banen binnen twee jaar. Deze daling komt bovenop het banenverlies in de tankstationbranche.

Verder zorgt de accijnsverhoging voor een afname van het grensoverschrijdend winkelen in de Nederlandse grensstreek. Dit zal verder zorgen voor een additioneel verlies van 1.000 tot 2.000 banen en voor 25 tot 50 miljoen euro extra uitgaven aan werkloosheidsuitkeringen

door het weglekken van consumentenbestedingen in de grensstreek naar het buitenland. De totale werkgelegenheidsgevolgen van de accijnsverhoging op de middellange termijn zijn verlies van 7.200 tot 8.200 banen.