Wet bronbescherming journalisten naar parlement
DEN HAAG - Het recht op bronbescherming voor journalisten wordt wettelijk vastgelegd. Minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD) heeft het wetsvoorstel maandag naar de Tweede Kamer gestuurd. Daaruit blijkt dat het recht op verschoning niet onbeperkt is.
De wet zorgt ervoor dat journalisten die moeten getuigen in een strafzaak geen vragen hoeven te beantwoorden over de identiteit van hun bron. Daartoe zijn getuigen normaal gesproken verplicht, maar het maatschappelijke belang dat personen zich zonder vrees voor vervolging met informatie tot journalisten kunnen wenden, weegt zwaarder.
Uiteindelijk is het aan de rechter om te bepalen of het beroep op bronbescherming terecht is. "Er kunnen zich bijzondere omstandigheden voordoen waardoor openbaring van die bron noodzakelijk is met het oog op bijvoorbeeld de nationale veiligheid en het voorkomen en beëindigen van ernstige strafbare feiten", aldus Veiligheid en Justitie.
Uit de wet blijkt verder dat behalve professionele journalisten ook publicisten die schrijven over politieke of actuele aangelegenheden onder de wet vallen. Dat sluit volgens Opstelten aan bij het 'veranderende karakter van de vrije nieuwsgaring en het medialandschap' van de afgelopen jaren.
Ook is het gebruik van dwangmiddelen tegen journalisten en publicisten in een strafzaak aan striktere regels gebonden. Het doorzoeken en in beslag nemen van voorwerpen op redacties is alleen mogelijk na toestemming en in aanwezigheid van een rechter-commissaris en niet meer op gezag van de officier van justitie.
Opstelten kondigde het wettelijke recht op verschoning al in 2012 aan. Aanleiding was een gevoelige uitspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Volgens het hof had justitie twee journalisten van De Telegraaf in 2006 niet mogen afluisteren en gijzelen. De twee wilden hun bronnen niet prijsgeven.
De Nederlandse Verenging van Journalisten pleit al jaren voor wettelijke bescherming van journalistieke bronnen.
De Raad van State kraakt enkele kritische noten over het voorstel. Wat de belangrijkste adviseur van het kabinet betreft vallen alleen journalisten onder het recht op verschoning. De raad is voorstander van een 'restrictieve' formulering van het recht op bronbescherming, gezien de verstrekkende gevolgen, waarbij 'bepaalde personen een en geprivilegieerde positie krijgen ten opzichte van andere burgers op wie in beginsel de plicht rust getuigenverklaringen af te leggen'.
Ook is het onduidelijk wie als 'publicist' moet worden aangemerkt. "Het gaat om een niet helder afgebakende beroepsgroep." Bovendien gaat het kabinet hiermee verder dan het Europese Hof, aldus de Raad van State. (Novum)