Clicky


'De volgende stap van Rusland wordt spannend'

'De volgende stap van Rusland wordt spannend'
16-03-2014 23:22 | Buitenland | auteur De Redactie

AMSTERDAM - Het referendum op de Krim over aansluiting bij Rusland was een aanfluiting, maar echt spannend wordt het om te zien wat Vladimir Poetin nu gaat doen. In ieder geval is met de Russische president op dit moment geen dialoog te voeren. Dat zegt Rusland- en Oekraïne-expert Marc Jansen zondagavond tegen Novum Nieuws na het referendum op de Krim.

Jansen, die sinds zijn pensionering twee jaar geleden nog als gastonderzoeker verbonden is aan de Universiteit van Amsterdam, plaatst onder meer vraagtekens bij de hoge opkomst. Die zou boven de tachtig procent liggen. En daarvan zou weer 95 procent voor aansluiting bij Rusland hebben gestemd.

"De Krimtataren hebben en bloc niet gestemd", aldus Jansen. "En ook van de Oekraïners zullen er veel niet zijn gaan stemmen." Die twee bevolkingsgroepen vormen bij elkaar ruim 35 procent van de bevolking op het schiereiland.

Het is niet niet de enige kritiek van Jansen, die veel ervaring heeft als waarnemer bij verkiezingen in landen van de voormalige Sovjet-Unie. "De officiële kieslijsten liggen in Kiev, dus ze moesten het zonder doen", vertelt hij. Dat werkt onduidelijkheid en fraude in de hand.

Bovendien deed de dwingende hand van het Russisch gezinde bestuur zich tot in het kieshoekje voelen. "Het was een referendum waar van tevoren al van vaststond dat de uitslag één bepaalde richting uit moest. En er is alles aan gedaan om dat voor elkaar te krijgen."

Dat Oekraïne de Krim kwijt is, is volgens de Oost-Europa-expert een voldongen feit. "Helaas moet ik vaststellen dat het de facto zo is. Daar is verdomd weinig aan te doen", zegt Jansen. "Tenzij de regering van Poetin valt of hij tot inkeer komt. En beide betwijfel ik. En het Westen wil geen oorlog." De hoop op dialoog, zondag nog verwoord door premier Mark Rutte (VVD), ontbeert volgens hem alle grond. "Volslagen flauwekul."

Waar Poetin stopt, is de grote vraag. "We kunnen niet in de hoofden van de mensen kijken die het voor het zeggen hebben. Maar er zijn allerlei aanwijzingen dat ze rondlopen met het idee dat het oosten van Oekraïne er ook bij moet worden gepakt", vertelt Jansen. In die regio, met grote steden als Charkov en Donetsk, wonen veel etnische Russen.

"Het is een kwestie van of ze het aandurven. Het lijkt er soms op of Poetin een soort va-banquespel speelt. Hij heeft alle terughoudendheid van de afgelopen jaren laten varen", vertelt Jansen. Zelfs in 2008, toen Rusland door militair ingrijpen de regio's Abchazië en Zuid-Ossetië van Georgië losweekte, hield Poetin zich volgens hem nog in. "Hij ging niet verder dan de grens van die regio's. Maar stopt hij nu ook aan de grens?"

Mocht Rusland verder gaan dan de Krim, dan sluit Jansen een oorlog niet uit. Op Oekraïne zal druk worden uitgeoefend om dat niet te doen. Dat lukt mogelijk nog als het bij de Krim blijft, maar als de Russen verder gaan, voorziet Jansen wapengekletter tussen Rusland en Oekraïne.

De oorlog zou dan weliswaar misschien slechts van beperkte omvang zijn, de uitkomst is lastig te voorspellen. En als Oekraïne besluit tot militair verzet als Rusland ook het oosten van Oekraïne probeert in te lijven, wat doet het Westen dan, vraagt Jansen zich af. "Dan kom je er niet meer met eenvoudige sancties."

Drie weken geleden, toen na maanden van onrust en protesten president Viktor Janoekovitsj het hazenpad koos, had Jansen in ieder geval de huidige gebeurtenissen niet durven voorspellen. "Het plan om de Krim te annexeren lag natuurlijk op de plank. Maar als een mogelijkheid, niet als een zekerheid."

"Als Poetin nu verder gaat, dan is dat in ieder geval een stap die de regels van het spel volledig verandert." (Novum)