Grote vraag naar personeel in maritieme sector

De scheepvaart in Nederland kampt met een tekort aan zeelieden. Vorig jaar studeerden 300 maritiem officieren af. “Maar we hebben er twee keer zoveel nodig”, zegt voorzitter Tineke Netelenbos van redersvereniging KVNR. “We zijn blij met elke jongere die kiest voor de koopvaardij.” Om het tekort op te vangen werken rederijen noodgedwongen met buitenlandse bemanningen. “Maar wanneer je meerdere nationaliteiten aan boord hebt kunnen er communicatieproblemen optreden”, zegt Netelenbos. De KVNR probeert jongeren met campagnes te interesseren voor een baan op zee. En dat begint te lukken. ”Vorig jaar zijn 93 meer leerlingen aan een maritieme mbo-opleiding begonnen dan in 2012.”

Grote vraag naar personeel

Mensen hebben een verkeerd beeld van het zeemansbestaan, vindt Tineke Netelenbos. Je bent lang van huis, het is saai aan boord, het loon is bescheiden… Niets is minder waar, zegt ze. “Een pas afgestudeerd mbo’er krijgt toch al gauw 3000 euro per maand mee. En wie op de grote vaart een half jaar van huis is krijgt daarna een half jaar vrij. En dan bedoeling ik écht vrij…” “De communicatiemiddelen aan boord zijn optimaal”, vult Arno Siereveld aan. Hij is teamleider van de afdeling scheepvaart van het Maritiem en Logistiek College De Ruyter (onderdeel van onderwijsinstelling Scalda). “Je kunt gewoon mailen met je dierbaren en soms ook skypen.”

Peter Harts, coördinator van de hbo-opleiding tot maritiem officier aan De Ruyter Academy in Vlissingen, voorziet dat het tekort aan maritiem personeel nog groter wordt als de economie aantrekt. “Dan zal de transportsector groeien en aangezien 90 procent van het wereldwijde goederenvervoer per schip gaat zal de vraag naar personeel toenemen.” Harts voorziet ook een groeiende vraag naar hoogopgeleid personeel aan boord van speciale transportschepen die worden ingezet in offshore, baggersector en waterbouw, zoals kabelleggers, pijpenleggers en kraanschepen.

Stage- en baangarantie

Voordeel van het personeelstekort is dat elke afgestudeerde stuurman of scheepswerktuigkundige een stage- en baangarantie heeft. “Wie klaar is met zijn stage krijgt meteen een arbeidscontract in zijn handen gedrukt”, weet Siereveld. De KVNR benadert actief jongeren om ze met het maritiem onderwijs in aanraking te brengen. Onder het motto Zeebenen Gezocht wordt de bovenbouw van basisscholen bezocht en jongeren vanaf 14 jaar kunnen in de zomervakantie een varende stage meemaken aan boord van een (koopvaardij)schip. Ruim zevenhonderd jongens en meisjes hebben dat in 2013 gedaan.

Maar ook de crisis helpt een handje. Netelenbos: “Veel ouders vinden zo’n baangarantie heel interessant. Wij merken dat een toenemend aantal ouders hun kind om die reden adviseert om in deze onzekere tijd voor een maritieme opleiding te kiezen.” Siereveld signaleert dat ook de jongeren zelf ‘best onder de indruk’ zijn van die bestaanszekerheid. Het tekort aan personeel is niet los te zien van de snelle doorstroming in de scheepvaart, beamen zowel Netelenbos als Siereveld en Harts. Daardoor is er altijd wel nieuw bloed nodig. Want zeevarenden verruilen hun baan op zee gemiddeld na een jaar of zeven voor een job aan land: bij het loodswezen, scheepvaartbegeleiding, de Scheepvaartinspectie, als maritiem schade-expert bij een verzekeraar, als technisch-nautisch ondersteuner op een scheepvaartkantoor of als havenmeester. Harts: “De verantwoordelijkheden die ze aan boord hebben geleerd en de maritieme praktijkervaring komen dan op de wal heel goed van pas.”

Jaarlijkse Open Dag

Afgelopen weekeinde hield het maritiem onderwijs in Zeeland de jaarlijkse open dag in Vlissingen. Arno Siereveld stelt vast dat de belangstelling groter was dan in eerdere jaren. Peter Harts zou het wel weten als hij nog jong was: “Het leven als zeevarende is uitdagend en afwisselend. Je komt nog eens ergens en je leert verantwoordelijkheid te nemen en te improviseren.”