Operatie om gijzeling Nairobi te beëindigen
NAIROBI (Novum/AP) - De Keniaanse autoriteiten zijn zondagavond een grote operatie begonnen om aan de terreuractie van een aantal zwaarbewapende moslimextremisten in een winkelcentrum in Nairobi een einde te maken. De terroristen hebben mogelijk nog tientallen gijzelaars in hun macht. Volgens het Keniaanse Rode Kruis heeft de terreuractie die zaterdag begon aan zeker 68 mensen het leven gekost. Meer dan 175 mensen raakten gewond.
De operatie begon kort voor zonsondergang, toen twee helikopters over het winkelcentrum vlogen, een vlak boven het dak. Er klonk een luide explosie, veel zwaarder dan eerde ontploffingen tijdens het meer dan dertig uur durende drama.
De Keniaanse politie liet weten dat er een 'grote' operatie was begonnen. "Er zal vanavond een eind aan komen. Onze strijdkrachten zullen overwinnen. De Kenianen verzetten zich tegen agressie en wij zullen winnen", aldus het Twitter-bericht van het calamiteitencentrum van de politie.
De terreuractie in het dure winkelcentrum Westgate begon zaterdag, toen tien tot vijftien zwaarbewapende extremisten de Westgate Mall van twee kanten binnenvielen terwijl ze handgranaten gooiden en schoten op burgers. Vanuit het drie verdiepingen tellende gebouw klonken luide geweersalvo's, ook zondag de hele dag. Keniaanse veiligheidstroepen gingen onder meer met raketwerpers naar binnen.
Het Keniaanse Rode Kruis meldde zondag dat bij de terreuractie zeker 68 doden en 175 gewonden zijn gevallen. Duizend mensen konden uit drie verdiepingen tellende gebouw ontsnappen. Volgens het Rode Kruis werden 49 mensen vermist. Of deze mensen allen worden gegijzeld is niet duidelijk. Er wordt rekening mee gehouden dat niet alle gijzelaars meer in leven zijn.
Onder de doden zijn drie Britten, twee Françaises, een Chinese vrouw, een Ghanese dichter en voormalig diplomaat, een Zuid-Afrikaan, twee Canadezen, een Amerikaanse en een Nederlandse vrouw van 33. Ook een neef van de Keniaanse president Uhuru Kenyatta en diens verloofde kwamen om.
Ten minste twee leden van de Keniaanse veiligheidstroepen zouden zondag gewond zijn geraakt. Keniaanse media meldden dat sommige gijzelaars erin geslaagd zijn te ontsnappen. Een van de aanvallers die zaterdag kon worden gearresteerd is bezweken aan de verwondingen die hij had opgelopen, deelde het presidentieel kantoor zondag mee.
De extremistische Somalische beweging Al-Shabab eiste de verantwoordelijkheid op voor de aanval, die specifiek gericht was tegen niet-moslims. Het ging om een vergeldingsactie vanwege de Keniaanse opmars tegen Al-Shabab in 2011 in Somalië. Al-Shabab liet weten dat niet met de Keniaanse regering wordt onderhandeld 'zo lang haar troepen in ons land zijn'.
President Kenyatta herhaalde de vastbeslotenheid van zijn regering om Al-Shabab te blijven bevechten. "Wij zijn Somalië binnengegaan om het land te helpen stabiliseren en vooral de terreur te bestrijden die op Kenia en de wereld werd losgelaten", zei Kenyatta. "Wij zullen niet opgeven in de oorlog tegen terreur."
De Keniaanse president voegde er aan toe dat deze gewelddadige aanval dan wel is gelukt, maar dat er talrijke andere door de Keniaanse veiligheidsdiensten zijn 'geneutraliseerd'.
De Amerikaanse president Barack Obama telefoneerde met Kenyatta om zijn medeleven te betuigen. Volgens het Witte Huis betuigde hij ook zijn steun aan de inspanningen van Kenia om Al-Shabab aan te pakken. De Britse premier David Cameron bevestigde de dood van drie Britse staatsburgers en waarschuwde het land 'voorbereid te zijn op verder slecht nieuws'. De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft de aanval veroordeeld en zijn medeleven met de bevolking en regering van Kenia betuigd.
Na de aanval werd het winkelcentrum omsingeld door een gezamenlijke troepenmacht van politie en leger. De Amerikaanse ambassade in de Keniaanse hoofdstad liet zondag via Twitter weten dat er nog geenszins een einde aan de aanval is gekomen: "Gewelddadige extremisten blijven Westgate Mall bezetten. Veiligheidstroepen op volle sterkte aanwezig."
De Keniaanse krijgsmacht stuurde zondag verse troepen om in de belegering bij te staan. De veiligheidstroepen kunnen de situatie in het winkelcentrum inschatten met behulp van beveiligingscamera's in het pand.
Oud-premier Raila Odinga zei dat een aantal mensen werd gegijzeld op de tweede verdieping van het winkelcentrum. Keniaanse veiligheidsfunctionarissen probeerden familieleden van gijzelaars gerust te stellen, maar lieten doorschemeren dat zij er het leven bij in konden schieten. De veiligheidsoperatie is 'delicaat' omdat Kenia hoopt dat de gijzelaars veilig naar buiten kunnen worden gebracht, zei minister van binnenlandse zaken Joseph Lenku.
"Wij hebben veel boodschappen van bevriende landen ontvangen, maar vooralsnog blijft het onze operatie", zei Lenku.
De Westgate Mall is voor een deel eigendom van Israëliërs, Er deden geruchten de ronde dat Israëlische commando's ter plaatse waren om assistentie te verlenen. Een defensiefunctionaris in Israël liet weten dat geen Israëlische troepen deelnamen aan de operatie, maar sloot niet uit dat Israëlische adviseurs assistentie boden.
Israël en Kenia hebben hechte banden die vele jaren teruggaan. De afgelopen jaren heeft Israël het oosten van Afrika als een gebied van strategisch belang bestempeld. De samenwerking met Kenia en andere landen is versterkt, om een gezamenlijke dreiging van Al-Qaida en andere extremistische groepen het hoofd te bieden. In 2002 pleegden extremisten een bomaanslag op een gedeeltelijk Israëlisch hotel in de badplaats Mombasa. Tegelijkertijd probeerden ze een Israëlisch passagiersvliegtuig neer te halen met een raket.