Europese Staat van het Klimaat geeft 'alarmerend' overzicht

BOLOGNA - De warmste zomer ooit, wijdverspreide droogte, toenemende hittestress, de meeste bosbranden in 15 jaar, een recordhoeveelheid gesmolten ijs van de gletsjers in de Alpen: Europa ondervond de gevolgen van klimaatverandering in 2022 aan den lijve. De Europese dienst Copernicus Climate Service (C3S) geeft er een gedetailleerd beeld van in een jaarlijks rapport, de 'Europese Staat van het Klimaat'.

Directeur Carlo Buontempo omschrijft het rapport van zijn dienst als een overzicht van "alarmerende veranderingen aan ons klimaat". Een goed inzicht in klimaatverandering is volgens hem "cruciaal" om ons aan te passen aan de stijgende temperaturen. Copernicus becijfert dat de temperaturen in Europa de afgelopen vijf jaar zo'n 2,2 graden hoger was dan in de negentiende eeuw. Daarmee ligt de opwarming op ons continent behoorlijk voor op het wereldwijde gemiddelde. Als geheel is de wereld nu 1,2 graden warmer dan voordat de mensheid massaal CO2 en andere broeikasgassen ging uitstoten.

Zuid-Europa voelde de gevolgen van hitte vorig jaar het hardst. Mensen hadden daar volgens het rapport vaker last van hittestress dan ooit eerder uit metingen naar voren kwam. Onder de noemer hittestress vallen allerlei effecten die slecht kunnen zijn voor de gezondheid. Zo is bekend dat tijdens hittegolven meer mensen overlijden. Het CBS becijferde in 2020 bijvoorbeeld dat tijdens de hittegolf in augustus van dat jaar de sterfte met 9 procent steeg.

Temperatuurrecords

Copernicus monitort doorlopend met satellieten de temperaturen, maar bijvoorbeeld ook de koolstofuitstoot door natuurbranden en de hoeveelheid ijs in de Alpen en op Groenland. Ook in het noordpoolgebied werden temperatuurrecords verbroken. Op Groenland smolt een ongekende hoeveelheid ijs weg in september, toen het er tijdens hittegolven tot zo'n 8 graden warmer was dan normaal.

Al met al was 2022 voor Europa het een na warmste jaar uit de recente geschiedenis. Alleen in 2020 was het nog warmer.

Zonne-energie

In het rapport gaat Copernicus ook in op de klimaatfactoren die een rol spelen bij het opwekken van duurzame energie. Zo vertoont de hoeveelheid zonnestraling die het land bereikt al jaren een stijgende trend. Dat komt doordat er de laatste jaren gemiddeld minder wolken zijn. Meer zon betekent weliswaar nog meer opwarming en droogte, maar het heeft ook een voordeel: voor het opwekken van zonne-energie is het gunstig.

Het KNMI meldde eerder dat 2022 ook in Nederland het zonnigste jaar was sinds de metingen begonnen. Het instituut legde uit dat dit vooral samenhangt met een toenemend aantal hogedrukgebieden in de lente en zomer.