Onderzoek FNV: winsten van Nederlandse topbedrijven stijgen veel harder dan lonen
UTRECHT - Er zit een groot verschil tussen de stijging van de winst van de tien grootste Nederlandse beursgenoteerde werkgevers en de stijging van de personeelskosten bij diezelfde ondernemingen.
De winsten stegen tussen 2019 en 2022 gemiddeld 14,5 procent meer dan de lonen. Dat concludeert de FNV na een analyse van de onlangs uitgekomen jaarcijfers van die topbedrijven.
"Het onderzoek bevestigt ons beeld dat een steeds groter deel naar de winsten voor de aandeelhouders gaat en een kleiner deel naar de werkenden, maar we zijn gechoqueerd dat het gat zo groot is", aldus FNV-voorzitter Tuur Elzinga. "In tijden dat onze overheid met miljarden moet bijspringen voor koopkrachtbehoud en hardwerkende Nederlanders moeten staken voor elke euro loonsverhoging, zien we dat de winsten bij tien toonaangevende beursgenoteerde bedrijven veel harder stijgen dan omzet en personeelskosten. Dit is echt onverteerbaar."
Tien bedrijven met grootste werkgelegenheid
De FNV heeft onderzoek gedaan naar de resultaten van tien niet-financiële AEX- of AMX-genoteerde bedrijven met de grootste werkgelegenheid in Nederland. De jaarcijfers over 2022 zijn de afgelopen weken bekendgemaakt door deze tien bedrijven. Ze werden door de FNV-onderzoekers vergeleken met de jaarcijfers van 2019; zo werd een eerlijk beeld verkregen zonder de fluctuaties van de corona-tijd.
Gemiddeld stegen de winsten van deze bedrijven (exclusief Shell) tussen 2019 en 2022 met 29,4 procent terwijl de omzet met 21,9 procent steeg. In dezelfde periode stegen de personeelskosten maar met 15 procent. Als Shell, een gigant vergeleken bij de andere negen, zou worden meegenomen zou het verschil nog veel groter zijn.
Bij acht van de tien beursgenoteerde bedrijven met de grootste Nederlandse werkgelegenheid zagen de onderzoekers de winst harder groeien dan de personeelskosten. Het geldt voor Ahold Delhaize, Air France-KLM, ASML, KPN, Shell, Heineken, Randstad en Arcadis. Alleen PostNL en Philips zijn hierop uitzonderingen.
Scheefgroei in Nederland
De meest opvallende 'scheefgroeiers’ zijn KPN en Ahold Delhaize. De winst van KPN steeg met bijna 25 procent terwijl omzet (-5,8 procent) en personeelskosten (-21,2 procent) daalden. Ahold Delhaize noteerde een winstgroei van 44 procent terwijl de personeelskosten met 31 procent stegen.
Veel werknemers van de onderzochte bedrijven werken niet in Nederland. Om een nog specifieker beeld te krijgen van de scheefgroei in Nederland, werd ook nog de loonontwikkeling volgens de Nederlandse cao’s bij de betreffende bedrijven onderzocht.
Bij negen van de tien bedrijven bleek uit het onderzoek dat (een deel van) de cao-lonen het afgelopen decennium, gecorrigeerd voor inflatie, zelfs gedaald is. Alleen bij ASML zijn de reële cao-lonen in de afgelopen tien jaar gestegen.
Huishoudens in de knel
"In het maatschappelijk debat is het beeld ontstaan dat huishoudens financieel in de knel komen terwijl de winsten van veel bedrijven op peil blijven of zelfs groeien. Onze conclusie is: dat beeld klopt", aldus FNV-voorzitter Elzinga. "Het beeld is alleen nog veel schever dan we al dachten. De lasten van de inflatie worden verre van eerlijk gedeeld. Hardwerkende Nederlanders verdienen echt veel beter."