Oppositie wil geen gedoogakkoord als coalitie krimpt in senaat

DEN HAAG - Als het kabinet ook na de verkiezingen nieuw beleid wil kunnen doorvoeren, zal het voor iedere wet steun moeten blijven zoeken bij een oppositiepartij. Dat blijkt uit gesprekken die het ANP heeft gevoerd met de lijsttrekkers van zes grote oppositiepartijen. Die zeggen niet bereid te zijn om bij voorbaat afspraken vast te leggen waarmee het kabinet zich kan verzekeren van steun. Zonder die steun heeft de regeringscoalitie vrijwel zeker geen meerderheid.

Het ANP sprak met de lijsttrekkers in de Eerste Kamer van PvdA en GroenLinks, de SP, JA21, Partij voor de Dieren en BBB. Op basis van de peilingen kunnen deze partijen bepalend zijn bij sommige thema's, omdat het kabinet steun van een of meer van die partijen nodig heeft om voorstellen door de senaat te krijgen. De PVV wilde niet meewerken aan een interview.

BBB en de Partij voor de Dieren zeiden niet bereid te zijn tot "koehandel". Ze zeiden net als JA21 en de SP best bereid te zijn koffie te drinken, maar geen trek te hebben om het kabinet blindelings te steunen. Alle zes de partijen benadrukten dat de Eerste Kamer een eigen positie heeft, en dus vrij is om eigen politieke keuzes te maken. Het betekent kortom dat het kabinet zijn plannen iedere keer zal moeten verdedigen in de senaat en, als de oppositiepartijen woord houden, geen politieke akkoordjes kan sluiten.

Geen meerderheid

De coalitie heeft al langer geen meerderheid in de Eerste Kamer. Daardoor verschuift het politieke debat soms van de Tweede Kamer, waarop normaal gesproken de nadruk ligt, naar de senaat. In de aanloop naar de verkiezingen lijken de coalitiepartijen er al rekening mee te houden dat die situatie zal voortduren.

Toen het kabinet aantrad, vreesden sommigen dat het moeilijk zou worden om beleid doorgevoerd te krijgen zonder steun in beide Kamers. Tot nu toe is dat niet de grootste politieke drempel gebleken voor de coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Er is meer frictie ontstaan door onderlinge meningsverschillen over onder meer asiel, stikstof en klimaat.