Rechter tegen uithaler: 'U was daar toch niet om grassprietjes te tellen?'
Ramon (27)* wil best wat over zichzelf vertellen, maar over wat hij in de vroege ochtend van 22 november 2022 uitspookte in de Rotterdamse containerhaven is hij minder mededeelzaam. Dat hij was binnengedrongen op het containergebied van Hutchison Ports ECT Delta lijdt geen twijfel: leden van het Hit and Run Cargo-team (douane, FIOD, zeehavenpolitie en OM) troffen hem op het terrein aan, voerden hem af en zetten hem één dag in de cel. "Mijnheer had helemaal niets te zoeken op dat haventerrein". meent officier van justitie Niels Snoep. Het is maar hoe je het bekijkt: Ramon zocht er naar drugs.
Vooral Rotterdamse (oudere)jongeren worden door de drugsmaffia geronseld om op de Maasvlakte cocaïne uit containers te halen. Daarom worden ze ook wel uithalers genoemd. Jongeren uit veelal kwetsbare gezinnen met schulden, maar ook jongeren die willen pronken met nieuwe sneakers en horloges. Vorig jaar viste het Hit and Run Cargo-team 241 uithalers op uit de havengebied. In 2021 waren dat er 400. Dat zou volgens het OM weleens kunnen komen door de nieuwe uithalerswet (artikel 138aa van het Wetboek van Strafrecht), die op 1 januari 2022 van kracht werd. Wie nu wordt betrapt in de containerhaven hangt een maximale celstraf van 1 jaar boven het hoofd.
Jammer
Dat Ramon niet van plan is om de omerta onder de uithalers te doorbreken, wil niet zeggen dat de Rotterdamse politierechter Henriëtte Kernkamp het erbij laat zitten. "Om half zes worden op het terrein van Hutchison vier personen gezien. Twee worden gevonden in een lege container, u wordt aangetroffen op de parkeerplaats van gebouw 21. Wat deed u daar?"
"Daar wil ik geen antwoord op geven", reageert Ramon. Daar kijkt de politierechter niet van op: tegen de politie heeft Ramon ook niets willen zeggen. De rechter: "Dat recht hebt u, maar het is wel jammer, want het is goed om te weten waarom u dit hebt gedaan. U was daar toch niet om grassprietjes te tellen? U weet toch dat u daar niet mag komen?" Daar zegt Ramon ook niets over. En daarmee zijn de feiten in een vloek en een zucht besproken.
Kinderen
Over zijn persoonlijke besognes buiten de containerhaven is Ramon minder zwijgzaam. Hij bezorgt pakketjes, vijf dagen in de week. "Ik mag niet klagen." Hij woont bij zijn moeder en heeft bij zijn ex-vriendin twee kleine kinderen, een jongen en een meisje. Daar kijkt de politierechter van op. "Dat is een hele verantwoordelijkheid. Ziet u ze regelmatig?"
Ramon: "Ieder weekeinde, dan kan mijn moeder ze ook zien."
De rechter: "Heel goed dat u dat zegt. Ik heb de indruk dat u uw leven op orde hebt. En dan is het zó raar dat u op dat containerterrein wordt aangehouden. Ik ga ervan uit dat u is gevraagd om daarnaartoe te gaan, zo gaat het meestal. Maar je kunt tegen dit soort mensen maar één keer nee zeggen. Dat is meteen in het begin. Nee, ik doe dit niet. Ik heb twee kinderen, ik heb een grote verantwoordelijkheid. Ik wil er voor ze zijn, ik wil ze goed opvoeden."
Verstandig
Ramon knikt. Politierechter Kernkamp vervolgt: "U hoeft niets te zeggen en u gaat ook niets zeggen, maar ik hoop dat u uw lesje hebt geleerd. En dat u zich realiseert: dit moet ik niet meer doen. Doet u dat toch, dat komt u uiteindelijk helemaal vast te zitten. Dan kunt u ze niets meer weigeren. En dan heb je twee kinderen, die ieder weekeinde bij je zijn. Dat ga je toch niet in de waagschaal stellen door zoiets doms te doen?"
Ramon: "Achteraf gezien was het niet verstandig." De rechter: "Dus u gaat ervoor zorgen dat u niet weer daarnaartoe gaat?" Ramon: "Ja, daar zorg ik voor." De rechter: "Echt waar?" Ramon: ‘Ja’. De rechter: "Ik heb genoeg stichtelijke woorden gesproken."
Streng
Ramon was op het haventerrein in Rotterdam om cocaïne uit containers te halen, en daar wordt streng tegen opgetreden, zegt officier van justitie Snoep. Uithalers zijn immers radars in een netwerk van ondermijning en dood en verderf. "Daarom eist het Openbaar Ministerie hoge straffen tegen de uithalers. Ze zorgen ook nog eens voor grote problemen in de haven, zoals schade en vertragingen. De richtlijn is een gevangenisstraf van 4 maanden."
Ramon heeft ervoor gekozen om zich in te laten met drugscriminelen, jonge vader of niet, werk of niet, aldus de officier. En dus wijkt hij niet van de richtlijn af. Ramon zou 4 maanden de cel in moeten en bovendien zou hij een gebiedsverbod voor het hele havengebied moeten krijgen. "Politie en justitie kunnen zo gemakkelijker optreden tegen deze vorm van criminaliteit."
Schrik
Ramon was in de containerhaven en daar mocht hij niet komen, erkent zijn raadsvrouw Silke Aarts. Dat hij daar niets over wil zeggen is volgens haar geen onwil. "Je ziet dat vaak bij dit soort zaken. Iedereen die op die dag is verhoord beroept zich op zijn zwijgrecht. Het is een cultuur."
Ramon is schuldig, ja, maar om hem nou vier maanden op te sluiten? Raadsvrouw Aarts: "Ik schrik van die vier maanden, en ook van dat gebiedsverbod. Ik stel voor het helemaal anders te doen. Mijn cliënt is op het goede pad, hij heeft werk, hij heeft twee kindjes. Wat betekent een onvoorwaardelijke celstraf voor die kinderen? Hij zal zijn werk verliezen."
De raadsvrouw adviseert de rechter Ramon een, deels voorwaardelijke, taakstraf op te leggen. "Mocht u van mening zijn dat een gevangenisstraf moet worden opgelegd, dan echt alleen een voorwaardelijke, waardoor mijnheer aan zijn toekomst kan blijven werken en voor zijn kinderen kan zorgen."
Spijt
Uithalers kunnen doorgaans rekenen op een flinke straf, memoreert de Rotterdamse politierechter. Ze verstoren het werk in de haven en ze werken mee aan de drugscriminaliteit. "Maar ik moet óók uw persoonlijke omstandigheden meewegen", zegt rechter Kernkamp. "Ik zie dat u niet eerder voor een dergelijk feit bent veroordeeld, dat u uw leven op orde hebt, spijt hebt betuigd en mede zorgt voor twee kleine kinderen." Voldoende aanleiding voor de politierechter om niet mee te gaan met de eis van de officier.
Ze geeft Ramon een voorwaardelijke gevangenisstraf van 2 maanden, met een proeftijd van 2 jaar, en een taakstraf van 70 uur. Net als Ramons raadsvrouw ziet de politierechter niets in een gebiedsverbod. "Dat wordt doorgaans opgelegd als de leefomgeving van burgers of slachtoffers in het geding is, dat is hier niet zo. Bovendien is het gewoon strafbaar om in de haven te zijn, dus is er ook geen aanleiding om een gebiedsverbod op te leggen."
* Dit is niet zijn echte naam.