Nieuwe autoafzet kruipt uit historisch dal, ondanks economische tegenwind

AMSTERDAM - De Nederlandse verkoop van nieuwe auto’s laat in 2023 eindelijk het dieptepunt achter zich. Het aantal geleverde auto’s stijgt naar verwachting met zo’n 6 procent tot 335.000. Economische tegenwind zorgt weliswaar voor meer terughoudendheid bij autorijders om nieuwe aankopen te doen, maar de orderportefeuilles zitten na drie jaar van achterblijvende productie nog steeds behoorlijk vol.

Door minder productiebeperkingen dan in 2022 (getekend door chiptekorten en verstoring door de oorlog in Oekraïne) kan de uitlevering omhoog. Het aandeel volledig elektrische auto’s in de nieuwverkoop stijgt weer en bereikt in 2023 een kwart van het totaal, al gaat de groei minder snel dan voorheen. Vooral particulieren rijden langer door en kiezen voor occasions. De hogere laadkosten spelen daarbij waarschijnlijk ook een rol.

Met de groei hebben minder potentiële elektrisch rijders de optie om thuis te laden. De aanhoudend lage vernieuwingsgraad wagenpark remt de vergroening. Het aandeel volledig elektrische auto’s in het wagenpark komt in 2023 pas net boven de 4 procent uit.

Voor de omzet van de autobranche pakt dit door de onderhoudsbehoefte overigens gunstig uit. Dit blijkt uit het nieuwe vooruitzicht automotive van ING Research.

Autoverkoop stijgt in 2023 dankzij productieruimte en sterke orderpositie

Ondanks de economische verslechtering belooft 2023 een beter jaar worden voor de Nederlandse verkoop van nieuwe auto’s. In 2022 bleef de registratie van nieuwe auto’s door aanhoudende leveringsverstoringen hangen op het laagste punt in 55 jaar. Levertijden zijn door beperkte beschikbaarheid van verschillende onderdelen bij fabrikanten nog steeds regelmatig een jaar, maar het tekort aan specifieke chips neemt af en de productieplanning blijft beter overeind.

Hierdoor is de instroom van bestelde nieuwe auto’s in het najaar van 2022 al verbeterd en dat zorgt zeker in de eerste helft van 2023 voor meer leveringen. Hierdoor is de verwachting dat het aantal registraties met ruim 6 procent groeit tot 335.000 en een eerste stap uit het dal zet. Hiermee is het productieniveau nog wel steeds begrensd, de toeleveringsketen blijft zeker ook voor elektrische modellen kwetsbaar. Met de economische tegenwind en druk op de koopkracht neemt ook de orderintake af. Dit kan in de tweede helft van het jaar merkbaar worden.

Verkoopaandeel elektrisch naar een kwart, maar ondersteuning nog steeds nodig

Na een pas op de plaats ging het aandeel volledig elektrisch in de verkoop in 2022 weer licht vooruit van 20 procent naar 22 procent. In 2023 groeit dit naar verwachting door tot een kwart. Vooral bedrijven die hun wagenparken voor 2025 willen vergroenen, zijn daarbij een drijvende kracht. Toch is de snelheid er met de versobering van de stimulering uit (verhoging van de bijtelling en verlaging van het bedrag waar die voor geldt).

In Europa heeft Zweden Nederland met het verkoopaandeel volledig elektrisch ingehaald en ook Denemarken komt in de buurt. Dit is ook te danken aan het al relatief grote verkoopaandeel van plug-in hybrids in die landen (boven de 20 procent). Waar plug-in hybrids in Zweden en Denemarken inmiddels op hun retour zijn, groeit dit segment in Nederland naar verwachting nog licht door in 2023. Voor veel particulieren is dit nog steeds de eerste stap naar volledig elektrisch.

De transitie van de automarkt naar elektrische auto’s biedt een kans voor nieuwe merken om serieus marktaandeel te veroveren, zoals Tesla en in mindere mate Polestar hebben laten zien. Chinese elektrische auto’s zoals Xpeng en NIO en vooral BYD zullen in 2023 naar verwachting ook op de Nederlandse wegen duidelijker zichtbaar worden.

Elektrische auto’s nu ook duurder in plaats van goedkoper

Door gestegen kosten en de sterke positie van autofabrikanten lagen de gemiddelde prijzen van nieuwe auto’s in november 2022 ruim 8 procent hoger en gezien de vertraagde doorwerking loopt dit naar verwachting de komende tijd nog verder op. Elektrische auto’s daalden gemiddeld tot voor kort in prijs, maar dat is voorlopig ook voorbij. Dit komt vooral doordat de batterijpakketten door hogere prijzen van grondstoffen zoals lithium duurder zijn, waar tot voor kort sprake was van een dalende trend.

Ook is het voordeel in kosten per kilometer kleiner geworden door de stijging van de elektriciteitsprijzen, terwijl de accijnskorting voor benzine in 2023, anders dan de BTW-korting voor laden, nog doorloopt. Al met al staat de verdere verbetering van de concurrentiepositie van elektrisch rijden op dit moment onder druk en blijft fiscale stimulering voor particulieren hierdoor nodig. Positief is wel dat er meer elektrische auto’s in het lagere middensegment op de markt komen zoals de Peugeot 208/308 en de Opel Astra electric, wat gunstig is voor de betaalbaarheid.

Sectoreconoom Rico Luman: “Met de bredere intrede van elektrisch rijden zijn er steeds meer autorijders die geen laadoptie aan huis hebben. Zij zijn aangewezen op duurder laden bij een openbare laadpaal en dat is van invloed op rekensom die wordt gemaakt bij een nieuwe auto.”

De vernieuwing van het wagenpark blijft uitermate traag gaan en dat remt de vergroening

De Nederlandse verkoop van nieuwe auto’s blijft ten opzichte van de bevolkingsomvang en het nog altijd groeiende wagenpark op een laag niveau hangen. Per saldo was de nieuwe instroom in 2022 gelijk aan 3,5 procent van het totale Nederlandse wagenparken in 2023 gaat dit slechts licht vooruit. In 2012 lag de vernieuwingsgraad nog bijna op het dubbele niveau. Dit remt de vergroening, want nieuwe auto’s zijn doorgaans beduidend zuiniger en schoner.

De lage instroom komt vooral voor rekening van particulieren, die 89 procent van de vloot in handen hebben maar slechts zo’n 40 procent van de nieuwe registraties voor hun rekening nemen. Er worden daarmee naar verhouding ook minder nieuwe auto’s verkocht dan in buurlanden België en Duitsland. De populariteit van ocassions speelt mee, maar ook het vooruitschuiven van de keuze voor elektrisch.

Dit betekent tegelijkertijd dat stimulering van de inruil de vernieuwing zou kunnen versnellen. De lage nieuwverkoop zorgt er ook voor dat de elektrificatie van het wagenpark langzaam gaat. Waar het aandeel volledig elektrisch in 203 op 25 procent uitkomt ligt het aandeel volledig elektrisch in de vloot pas net boven de 4 procent.

Occasionhausse over de piek heen – onderhoud en oplopende prijzen stuwen omzet autobranche

Na twee jaren met recordvraag tijdens de pandemie is het aanbod van occasions flink geslonken. Hierdoor zijn de verkoopaantallen in de loop van 2022 teruggezakt. Ook lijken de prijzen ook over de piek heen, mogelijk speelt daarbij mee dat diesels uit de gratie zijn. Dit drukt ook in 2023 de omzetgroei in de autohandel. Daarentegen draagt de verkoop van nieuwe auto’s tegen hogere prijzen meer bij aan de omzet. Daarnaast zorgt het groeiende en verouderende wagenpark nog steeds voor volle werkplaatsen. Ook stijgende prijzen tikken ook. Zo liggen de prijzen van nieuwe banden met eind 2022 met bijna 20 procent opvallend hoger. Al met al komt de omzetstijging in de autobranche daarmee in 2023 zo’n 10 procent hoger uit.