Ombudsman: OM moet klachten over strafzaken beter behandelen

DEN HAAG - Het Openbaar Ministerie (OM) moet van de Nationale ombudsman klachten over speciale codes die strafzaken krijgen die niet voor de rechter hoeven te komen beter behandelen, meldt de organisatie. De ombudsman zegt "regelmatig" klachten te krijgen van (voormalige) verdachten over de codes. Door de codes, die staan voor het motief om niet te vervolgen, raken mensen soms ook hun baan kwijt of kunnen ze niet aan de slag als vrijwilliger.

Als een strafzaak wordt geseponeerd en er dus geen rechter aan te pas hoeft te komen, krijgt de zaak een zogeheten sepotcode. Als een verdachte het niet eens is met de code, kan deze een klacht indienen. Maar de uitleg over de code en de reactie van het OM op vragen om de code aan te passen zijn ondermaats, vindt de ombudsman.

Ombudsman Reinier van Zutphen zegt dat het OM de klachten "vaak niet voldoende serieus neemt", terwijl de codes "veel impact kunnen hebben" en "burgers weinig mogelijkheden hebben om zich ertegen te verdedigen". De ombudsman zegt ook dat het OM onvoldoende ruimte biedt voor een nieuwe beoordeling over zo'n code."Zelfs niet wanneer burgers met een goed onderbouwde klacht komen, die daar wél aanleiding toe geeft."

De ombudsman geeft als voorbeeld een zaak waarin een man verdacht werd van misbruik van een familielid. Het OM seponeerde de zaak "vanwege bijzondere omstandigheden", maar vond toch dat de man schuldig was, schrijft de ombudsman. Nadat de man toegelicht had waarom er geen misdrijf was gepleegd, "hield het OM voet bij stuk, zonder toelichting". In zo'n situatie mag het OM een klacht niet zonder uitleg afwijzen. Ook had de man de kans moeten krijgen in gesprek te gaan met het OM over de klacht.

De ombudsman wil nu in gesprek met het College van procureurs-generaal over de tekortkomingen bij het OM. De afspraak met het College wordt gepland begin komend jaar, meldt de ombudsman.

Ook als een zaak niet voor de rechter hoeft te komen of iemand een strafbeschikking krijgt of wordt vrijgesproken, komt deze informatie op iemands strafblad, legt de ombudsman verder uit. Wat wel en niet op het strafblad komt te staan en ook hoelang die informatie blijft staan, is geregeld in de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens. Dan gaat het ook om wat voor vermeend misdrijf het gaat.