Minister: uitzondering op mestregels was nooit vanzelfsprekend

DEN HAAG - In de Tweede Kamer zijn partijen verontwaardigd dat een uitzondering op de mestregels voor Nederlandse boeren per 2026 niet meer geldt. Maar die uitzondering was ook "nooit vanzelfsprekend", benadrukte invallend landbouwminister Carola Schouten dinsdag. Vorige week werd bekend dat die regeling, de zogeheten 'derogatie', zo goed als zeker wordt afgebouwd en daarna verdwijnt. Dankzij derogatie konden Nederlandse boeren meer dierlijke mest uitrijden dan boeren in andere EU-landen.

Dat de uitzondering verdwijnt, vindt Schouten "teleurstellend". Zo is de waterkwaliteit bij derogatiebedrijven vaak beter dan andere boerderijen. Dat komt onder meer omdat derogatiebedrijven vaker grasland hebben, waaruit minder stoffen wegspoelen. Maar ook toen zij zelf nog landbouwminister was in het vorige kabinet moest zij ieder jaar in Brussel bepleiten waarom derogatie nodig was, zegt ze tijdens een debat.

Bij coalitiepartijen CDA, VVD en ChristenUnie heerst verbazing en teleurstelling dat de derogatie verdwijnt. Zij vrezen dat boeren nog meer regeldruk ervaren, iets waar de sector nu al ontevreden over is. Ook gaan de partijen ervan uit dat boeren veel meer geld kwijt zijn. Zo mogen zij niet meer alle mest uitrijden, maar moeten ze overtollige mest afvoeren. Bovendien gaan zij waarschijnlijk kunstmest aanschaffen. Dat is ongeveer vier keer duurder dan dierlijke mest.

De compensatieregeling van 130 miljoen euro is volgens CDA-Kamerlid Derk Boswijk een "pleister op een heel grote, gapende wond". Ook maakt zijn partij zich net als andere fracties zorgen of boeren nu niet meer kunstmest gaan gebruiken. Ook dat is schadelijk voor de waterkwaliteit.

Dat de compensatie niet volledig is, zegt ook Schouten goed te weten: "hiermee neem je niet alle pijn weg". Maar, "dat heeft het kabinet ook niet beweerd", aldus de minister.

Donderdag wordt in Brussel besloten of de derogatie voor Nederland definitief verdwijnt.