Inspecties schrijven brandbrief over slechte asielopvang kinderen

DEN HAAG - De overheid zorgt niet goed genoeg voor kinderen en jongeren in de asielopvang. Minderjarigen krijgen daardoor te maken met stress of zelfs geweld, en hebben onvoldoende toegang tot zorg en onderwijs. Dat concluderen de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Ze roepen de staatssecretaris van Asiel Eric van der Burg in een brandbrief op om in te grijpen. Of de extra maatregelen die hij vrijdag heeft aangekondigd gaan helpen, moeten ze nog bezien.

Door de grote druk op de opvang, kunnen de medewerkers minder goede opvang en begeleiding leveren dan eigenlijk zou moeten. Ondanks waarschuwingen van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers, twee maanden geleden, is er weinig verbeterd. De opvang verkeert "in een staat van crisis", en blijft alleen nog draaien dankzij de "enorme inspanningen en bevlogenheid" van de medewerkers.

Er zitten ruim 10.000 minderjarigen in de asielopvang, van wie 1450 zonder ouders of begeleiders. Veel van hen hadden eigenlijk al lang in een normale woning moeten wonen, omdat ze al meer dan veertien weken een verblijfsstatus hebben.

Het komt vaak voor dat kinderen veel te lang in de nachtopvang moeten slapen omdat ze nog niet de juiste procedures in kunnen. Die opvang sluit om 06.00 uur 's ochtends, waardoor ze vroeg uit bed gehaald moeten worden. Op de reguliere ontvangstlocatie zitten minderjarigen vaak "weken en soms maanden langer" dan de drie tot tien dagen die daar eigenlijk voor staan. Al die tijd zonder goede toegang tot onderwijs en zorg.

Toen de inspectie ging kijken bij de centrale ontvangstlocatie zaten er drie keer zoveel alleenstaande minderjarigen als normaal de bedoeling is: 170 in plaats van 55. Er wordt niet meer goed op ze gelet. Hun kamers worden vies, samen eten zit er vaak niet in en er ontstaan onveilige situaties doordat groepjes kinderen en jongeren met elkaar ruziën. Er worden zelfs minderjarigen beroofd.

VluchtelingenWerk Nederland noemt de bevindingen van de inspecties "herkenbare maar desalniettemin heftige conclusies". Volgens de vluchtelingenorganisatie zijn de omstandigheden voor met name kinderen en andere kwetsbare groepen in de overvolle azc’s en de noodopvanglocaties totaal ongeschikt.

"We zien dagelijks kinderen die niet meer willen eten en zelfs verschijnselen van ondervoeding hebben. Ook vallen kinderen regelmatig in slaap tijdens de les vanwege vermoeidheidsklachten. Als kinderen al geen trauma hebben opgelopen in het land dat zij ontvlucht zijn, of op de reis hier naartoe, is de kans aanzienlijk dat zij die hier in de (nood)opvang opdoen", zegt een woordvoerder van VluchtelingenWerk die ook Van der Burg oproept in te grijpen.

De inspecties vonden nog meer problemen. Zo wordt in de azc's geprobeerd gezinnen bij elkaar te houden, maar komt het voor dat er vanwege het beddentekort wildvreemden bij ze in huis geplaatst worden. Een locatie in Leeuwarden is zo provisorisch ingericht dat de inspecties vinden dat daar sprake is van een "schrijnende situatie", waar beter geen kinderen zouden kunnen zitten voor langere tijd. Dat gebeurt toch.

De inspecties begrijpen niet dat voorzieningen voor Oekraïners beter geregeld lijken te zijn, en die plekken niet eens allemaal benut worden. Ze wijzen erop dat discriminatie volgens het kinderrechtenverdrag verboden is.