Deskundige: boeren uitkopen voor stikstof is weggegooid geld

AMSTERDAM - De miljarden die de overheid heeft uitgetrokken voor het 'vlot trekken’ van de stikstofproblematiek kunnen nuttiger worden besteed. Dat stelt Johan Sliggers, voormalig themacoördinator verzuring bij het ministerie van Milieu, in het Tijdschrift Milieu dat dit weekend verschijnt. Ook de Leidse stikstofprofessor Jan Willem Erisman heeft ideeën hoe de problemen het beste opgelost kunnen worden.

De regering zou volgens Sliggers nu vooral de economische impact van het stikstofprobleem zien en denken dit te tackelen met een zak geld; er is wel 25 miljard euro beschikbaar. "Zoals het er nu uitziet gaat het grootste deel van het geld naar het uitkopen van boeren", stelt hij in zijn artikel in het blad. Hij noemt dit "weggegooid geld" omdat het uitkopen van boeren een dure manier zou zijn om door te gaan met wat we al deden. In plaats daarvan zou Nederland zich beter kunnen richten op de verduurzaming van de landbouw.

Erisman geeft aan dat als je de stikstofopgave voor de landbouw slim verdeelt per gebied, er minder emissiereductie nodig is om de natuurdoelen te halen. Met zogeheten doelenkaarten onder de arm zou de minister dan met de sector en provincies om de tafel moeten gaan om voor elk gebied goed te kijken wat nodig is. "Door boeren hier zelf aan het stuur te zetten kun je weer werken aan vertrouwen tussen boeren en overheden, aan de toekomst van boeren en aan voldoende natuurkwaliteit en biodiversiteitsherstel."

Beide experts zien een grote rol weggelegd voor economische instrumenten zoals heffingen en subsidies, komt naar voren in het tijdsdrift. Denk bijvoorbeeld aan een belasting als een boer per hectare meer dieren houdt dan ecologisch verantwoord is. De opbrengsten daarvan zouden dan moeten gaan naar omschakeling naar duurzame landbouw. Ook zouden de Europese landbouwsubsidies voortaan naar verduurzaming moeten gaan.

Het kabinet bespreekt volgende week in de ministerraad een nieuwe 'regiostrategie' voor het terugdringen van de stikstofuitstoot. Daarbij zijn ook doelen gesteld, waarna de provincies moeten kijken hoe ze die kunnen bereiken. Het kabinet heeft altijd benadrukt dat de reductie niet alleen voor rekening van de boeren zal komen, al zijn die wel verantwoordelijk voor een groot deel van de stikstofuitstoot. In sommige regio's zal een forse vermindering van de uitstoot nodig zijn.