Oppositie hard over mondkapjesdeal, eist goed verhaal van De Jonge

DEN HAAG - Oppositiepartijen in de Tweede Kamer vinden dat Hugo de Jonge niet eerlijk genoeg is geweest over zijn rol in de beruchte mondkapjesdeal met mediapersoonlijkheid Sywert van Lienden. De bewindsman, indertijd minister van Volksgezondheid, moet met een goed verhaal komen over hoe dit is verlopen, vinden de partijen.

De Jonge "was wel degelijk op de hoogte van de deal", zegt PvdA'er Attje Kuiken. Ze vraagt zich af waarom hij niet eerlijk antwoordde over zijn betrokkenheid toen de bewindsman ernaar gevraagd werd door de pers. "Vindt hij het passend een semantisch woordenspel te voeren over wat betrokkenheid inhoudt?" voegt de sociaaldemocrate daaraan toe.

Ook volgens Maarten Hijink (SP) had De Jonge direct moeten zeggen dat hij wist van de deal en contact had gehad met Van Lienden. En dit terwijl het beeld naar voren komt dat het ministerie van Volksgezondheid zich onder druk heeft laten zetten door Van Lienden. "Wat hebben we aan een minister die vanwege beeldvorming een deal sluit en daarna zijn handen eraf trekt?" vraagt Hijink zich af. Hij laakt ook het gebruik van de privémail door De Jonge, en vraagt zich af of bijvoorbeeld de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) hier wel toegang toe heeft.

PVV'er Fleur Agema spreekt van "nepotisme", en benadrukt de betrokkenheid van CDA'ers (onder anderen Van Lienden en De Jonge zelf) bij de deal. Ze eist excuses, en vindt dat de Kamer daar ook recht op heeft. "Die heb ik nog niet gezien. Maar u weet dat excuses niet genoeg zijn." Wybren van Haga, voorzitter van zijn eigen afgesplitste fractie, vindt dat De Jonge weg moet. Hij heeft al een motie van wantrouwen op zak.

Vertrouwen in de overheid

Volgens Volt-leider Laurens Dassen is sprake van een "schadelijk patroon" dat argwaan wekt en vertrouwen ondermijnt. Hoewel het logisch is dat er fouten worden gemaakt in een crisis "kun je open, transparant en eerlijk zijn in de terugblik", aldus Dassen.

Veel partijen benadrukken ook dat het wrang is dat de Kamer zich op deze affaire moet richten in tijd van oorlog en economische onzekerheid voor veel Nederlanders. Maar, zo zeggen onder meer DENK en GroenLinks, de kwestie draait om een groter thema: de positie van het parlement en het vertrouwen in de overheid. Volgens GroenLinks-leider Klaver staat de democratie op het spel. "Die is gebaat bij transparantie, als dat niet gebeurt hebben we een groot probleem." Dat leidt nu al tot een "verziekte bestuurscultuur", meent Klaver.