Vijlbrief: gaskraan bij bedrijven kan niet zomaar even dicht

DEN HAAG - Het kabinet kan niet zomaar bij bedrijven de gaskraan tijdelijk dichtdraaien, alleen om te voorkomen dat de komende maanden extra gas moet worden gewonnen uit het Groningen-veld. Dat mag alleen als er een "echt gastekort" is, waarschuwt staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) tijdens een Kamerdebat. Hij sluit de optie niet uit maar kijkt liever naar andere oplossingen.

Het vorige kabinet overviel de Groningers op de valreep met de mededeling dat dit jaar mogelijk veel meer gas moet worden opgepompt dan verwacht. Dat komt doordat een fabriek die buitenlands gas geschikt moet gaan maken voor binnenlandse consumptie, later klaar is dan gepland. Ook contractuele verplichtingen aan Duitsland kunnen tot een hogere gasvraag leiden.

Vijlbrief liet eerder al weten alles op alles te zetten om extra gaswinning te voorkomen. De gaswinning veroorzaakt al decennialang aardbevingen in Groningen met veel schade aan gebouwen tot gevolg. Nog altijd wonen duizenden mensen in een huis dat niet veilig genoeg is.

Het tijdelijk afschakelen van bedrijven is een maatregel die bij acute tekorten kan worden ingezet, en pas nadat eerst andere stappen zijn gezet. "Als je dat middel zou inzetten om te zorgen dat in Groningen niet meer wordt opgepompt, betekent dat waarschijnlijk dat je direct voor de rechter staat."

De staatssecretaris acht het kansrijker om te proberen Duitsland ervan te overtuigen niet om meer Gronings gas te vragen. Hij heeft daar al contact over met zijn Duitse ambtsgenoot. Ook hier benadrukt hij dat hij niet eenzijdig de kraan kan dichtdraaien. "Dat is over het algemeen wat landen die vriendschappelijk met elkaar omgaan, niet doen."

Vijlbrief zet daarnaast vooral in op het vinden van extra aanbod uit het buitenland, dat in bestaande fabrieken kan worden omgezet in gas dat dezelfde eigenschappen heeft als Gronings gas. Hij heeft verder goede hoop dat de weersomstandigheden gunstig blijven. Het is tot dusver geen al te koude winter.

Het is de bedoeling dat dit najaar de gaskraan in Groningen bijna helemaal dicht gaat. De installaties blijven dan nog tijdelijk in bedrijf, zodat bij een zeer koude winter nog gas kan worden geproduceerd. Daar moet in 2023 of 2024 een einde aan komen, als twee grote opslagplaatsen in Norg en Grijpskerk voldoende zijn gevuld om als buffer te dienen.