EU wil vervoerders die mensen smokkelen op zwarte lijst

BRUSSEL/STRAATSBURG - Luchtvaartmaatschappijen en andere vervoerders die mensen naar de EU smokkelen of helpen bij mensenhandel of -smokkel kunnen in het vervolg op een zwarte lijst belanden. Dat maakte Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in het Europees Parlement bekend. Het dagelijks EU-bestuur wil vervoerders, ook over zee en land, die zich hieraan schuldig maken economisch hard raken.

Het dagelijks EU-bestuur stelt voor per geval sancties in te stellen, bijvoorbeeld door marktvergunningen of licenties op te schorten, het recht op bijtanken of reparaties in de EU tijdelijk in te trekken, haventoegang te weigeren of een vliegverbod boven het EU-grondgebied in te stellen. "We zullen nooit de uitbuiting van mensen om politieke redenen accepteren", aldus Von der Leyen.

Het plan van het dagelijks EU-bestuur is ingegeven door de spanningen aan de grens met Belarus. Duizenden asielzoekers strandden daar de afgelopen weken aan de grens met Polen, Letland en Litouwen. Het regime van Belarus zou ze hebben willen doorsluizen naar de EU uit wraak tegen Europese sancties. Die 'hybride oorlogvoering' werd mogelijk gemaakt door bijvoorbeeld vliegmaatschappijen en reisbureaus, zegt de commissie. "Mensen worden in de val gelokt", aldus buitenlandchef Josep Borrell. "Maar wij moeten ook onze grenzen beschermen." Er is volgens hem geen sprake van dat de EU gestrande asielzoekers uit Belarus zou overnemen, zoals de Belarussische president Aleksandr Loekasjenko wil.

Brussel dreigt al sinds het uitbreken van de crisis aan de Belarussische grens met maatregelen tegen vervoerders en ging met een aantal nationale luchtvaartmaatschappijen en autoriteiten in gesprek. Ze gingen steevast overstag, waardoor de komst van asielzoekers naar Belarus stokte. Ook gaan steeds meer gestrande asielzoekers op vrijwillige basis terug naar huis. Om daarmee te helpen stelt Brussel 1 miljoen euro beschikbaar.

De EU-landen komen een dezer dagen met strafmaatregelen tegen mensen en organisaties die betrokken waren bij de doorsluisoperatie. Die zouden onder meer staatsluchtvaartmaatschappij Belavia treffen. Belavia least een belangrijk deel van haar vloot van Europese bedrijven, maar daar maakt de EU een eind aan, zegt Von der Leyen.

Om Polen, Letland en Litouwen te helpen hun grensbewaking te versterken krijgen ze nog eens in totaal 200 miljoen euro uit Brussel, nadat ze samen al 38 miljoen hadden ontvangen. Dat geld is nadrukkelijk niet bestemd voor het bouwen van muren of om prikkeldraadversperringen op te werpen, zegt de commissie.