Door Koning Willem-Alexander geopende tentoonstelling Slavernij in Rijksmuseum trekt bijna 80.000 bezoekers

AMSTERDAM - In het Rijksmuseum is afgelopen zondag de tentoonstelling Slavernij afgesloten. De tentoonstelling werd op 18 mei jl. geopend door Koning Willem-Alexander en live uitgezonden op tv door de NOS. Al snel was de tentoonstelling geheel uitverkocht. Wegens grote belangstelling zijn extra avondopenstellingen aangeboden. Daardoor kon het Rijksmuseum, ondanks de covid-restricties, toch bijna 80.000 bezoekers op de tentoonstelling verwelkomen.

Om zoveel mogelijk mensen de gelegenheid te bieden de tentoonstelling Slavernij te zien, heeft het museum voor het eerst ook een volledige online versie van de tentoonstelling gemaakt. Ruim 3,4 miljoen mensen namen kennis van de online verhalen. Dat het een mondiaal onderwerp betreft, blijkt uit de buitengewone media-aandacht die de tentoonstelling internationaal genoot.

De online tentoonstelling blijft te zien via de website rijksmuseum.nl/slavernij

Taco Dibbits, hoofddirecteur Rijksmuseum: "Het is indrukwekkend om te zien wat de tentoonstelling teweeg heeft gebracht. Het is een urgent onderwerp dat niet alleen onderdeel is van de geschiedenis van Nederland maar ook wereldwijd van belang is."

Valika Smeulders, hoofd Geschiedenis van het Rijksmuseum: "Met deze tentoonstelling maken we het verhaal van Nederland completer. Uit bezoekersreacties blijkt dat de persoonlijke verhalen een brug vormen naar meer inzicht in het verleden, en daarmee naar ons gezamenlijke heden en de toekomst."

Eerste tentoonstelling over de slavernijgeschiedenis

Met de tentoonstelling Slavernij richtte het Rijksmuseum voor het eerst de blik op slavernij in de koloniale periode van de 17de tot en met de 19de eeuw in zowel Brazilië, Suriname en het Caribisch gebied, als in Zuid-Afrika, Azië en Nederland zelf. Dit leverde een brede geografische, en tegelijk tevens specifiek nationale blik op, die niet eerder in een nationaal museum is getoond. Centraal stonden tien waargebeurde persoonlijke verhalen over mensen die in slavernij leefden en slavenhouders, mensen die zich verzetten en mensen die in slavernij naar Nederland zijn gehaald. Een audiotour waarin vertellers vanuit hun eigen achtergrond hun band met een van de personen toelichtte, maakte vast onderdeel uit van het tentoonstellingsbezoek. Het tentoonstellingsontwerp was van Afaina de Jong, van bureau AFARAI.

Niet eerder getoonde objecten

In de tentoonstelling waren zowel objecten, schilderijen als bijzondere archiefstukken te zien en kreeg de bezoeker mondelinge bronnen, liederen en muziek te horen. Om een completer verhaal te vertellen werden objecten getoond die niet eerder in het Rijksmuseum waren te zien, zoals kralen die door mensen in slavernij gekoesterd werden, maar ook werktuigen die op de plantages werden gebruikt. Bruiklenen waren afkomstig uit o.a. het Nationaal Museum van Wereldculturen, British Museum, National Gallery of Denmark, Iziko Museums of South Africa, St Eustatius Historical Foundation, National Archeological Antropological Memory Management (NAAM) op Curaçao, de Nationale Archieven van Zuid-Afrika, Indonesië en Nederland, en privécollecties op Sint Eustatius, in Suriname en Nederland.

Samenwerkingen

De tentoonstelling en programmering zijn het resultaat van vele samenwerkingen met uiteenlopende experts van buiten het museum, onder wie historici, erfgoedexperts, culturele ondernemers, kunstenaars, theatermakers en artiesten. Deze samenwerkingen, en ook de steun en betrokkenheid van sponsoren en begunstigers, vergrootten het bereik van de tentoonstelling waardoor ook veel publiek werd bereikt dat nog niet eerder het Rijksmuseum bezocht.

Reacties

Veel bezoekers waren onder de indruk van de tentoonstelling. Dit kwam onder andere tot uiting bij het project Look At Me Now van kunstenaars Tirzo Martha en David Bade, waar de bezoekers na het zien van de tentoonstelling met elkaar in gesprek gingen en hun indrukken konden verwerken in nieuwe kunstwerken. Of bij de zesdelige talkshow-reeks gepresenteerd door Jörgen Raymann samen met gastredacteuren Remy Bonjasky, Kenny B, San Fu Maltha, Izaline Calister, Ronnie Flex, Noraly Beyer, Ranomi Kromowidjojo en Reggie Baay. De tentoonstelling werd door het publiek gewaardeerd met gemiddeld een 8,2.

Onderwijs

De Nederlandse slavernijgeschiedenis en de persoonlijke verhalen uit de tentoonstelling waren onderdeel van een educatief programma dat aansluit bij het lesaanbod in het primair en voortgezet onderwijs. Ondanks de lockdown konden 1.600 middelbare scholieren de tentoonstelling bezoeken. De persoonlijke verhalen maakten grote indruk op de leerlingen. Alle leerlingen van groep 8 en de brugklas in Nederland, Curacao, Saba, St Eurstatius en Bonaire ontvingen het speciale slavernijmagazine dat in samenwerking met ThiemeMeulenhoff is gemaakt. In totaal werden 180.000 magazines verspreid. Binnenkort krijgen ook leerlingen in Suriname een exemplaar. Een middelbare school uit Amsterdam-Zuid Oost heeft in het Rijksmuseum een eigen slavernijtentoonstelling gemaakt.